[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Mieczysław Gogacz
ŻYCIE SPOŁECZNE W DUCHU EWANGELII
O nauczaniu społecznym Kościoła
z Mieczysławem Gogaczem rozmawia Stanisław Krajski
Przedmowę napisał Tadeusz Klimski
Do druku przygotował Artur Andrzejuk
Warszawa 2006
Spis treści
Tadeusz Klimski: Miłość do Boga i ludzi podstawą działalności społecznej i
politycznej ................................................................................................................... 5
(Przedmowa) ............................................................................................................... 5
1. Czym jest nauczanie społeczne Kościoła?........................................................ 7
2. Czym jest katolicka nauka społeczna? .............................................................. 9
3.
Czy obowiązkiem katolika jest poznawanie nauczania społecznego Kościoła
i przestrzeganie jego wskazań? ............................................................................. 11
4.
W jaki sposób powinniśmy poznawać nauczanie społeczne Kościoła? ...... 13
5. Przedmiot społecznego nauczania Kościoła .................................................... 15
6. Duszpasterski charakter nauczania społecznego Kościoła ............................. 16
7.
Po owocach poznacie ich
– problem interpretacji nauczania społecznego
Kościoła ................................................................................................................ 17
8. Nauczanie społeczne Kościoła w kontekście kultury ..................................... 19
9.
Pole społeczne i polityczne
działalności katolików ........................................ 20
10. Koncepcja człowieka w nauczaniu społecznym Kościoła ............................ 22
11. Godność człowieka (1) – godność rozumu, prawda i mądrość .................... 23
12. Godność człowieka (2) – godność sumienia ................................................ 25
13.
Wolność prawdziwa zaś to szczególny znak obrazu Bożego w człowieku
.... 26
14. Czy chrześcijaństwo jest trzecią drogą? ....................................................... 28
15. Zasada dobra wspólnego............................................................................... 29
16. Czy sprawiedliwość wystarcza? ................................................................... 30
17. Prawda, sprawiedliwość i miłość w perspektywie wychowania .................. 32
18. Życie społeczne w perspektywie
nowej ziemi
i
nowego nieba
..................... 33
19. Praca jako podstawowy wymiar bytowania człowieka na ziemi.................. 35
20. Osoba i społeczeństwo .................................................................................. 36
21. Tworzenie i przekazywanie kultury jako służba społeczna .......................... 38
22. Kultura chrześcijańska - kultura wierna istnieniu i osobom......................... 39
23. Chrześcijaństwo i liberalizm......................................................................... 41
24. Chrześcijaństwo i socjalizm.......................................................................... 42
25. Nasze obowiązki wobec ubogich.................................................................. 44
26. Sens życia ludzkiego w perspektywie społecznej ........................................ 45
27.
Zastosowanie nauczania społecznego Kościoła w praktyce społecznej
i politycznej........................................................................................................... 47
28. Wychowanie społeczne ................................................................................. 48
29. Nauczanie społeczne Kościoła w kontekście znaków czasu ........................ 49
30. Rolnictwo w nauczaniu społecznym Kościoła ............................................. 51
32. Chrześcijański sens działalności politycznej ................................................ 53
Posłowie .................................................................................................................... 55
1. Sylwetka Profesora Mieczysława Gogacza ...................................................... 56
2. Sylwetka Doktora Stanisława Krajskiego......................................................... 58
Artur Andrzejuk ....................................................................................................................... 58
2
3
Motto
Zbyt często myli się wolność z instynktem indywidualnego czy zbiorowego interesu,
lub nawet z instynktem walki i panowania, niezależnie od zabarwienia ideologicznego, jakie
mu się nadaje. Jest rzeczą oczywistą, że te instynkty istnieją i działają, jednakże żadna
prawdziwie ludzka ekonomia nie będzie możliwa, jeżeli nie zostaną one ujęte, odpowiednio
ukierunkowane i opanowane przez głębsze siły, które stanowią o prawdziwej kulturze
narodów. Z tych to źródeł musi zrodzić się wysiłek, w którym wyrazi się prawdziwa wolność
człowieka i który również w dziedzinie ekonomicznej potrafi ją zabezpieczyć.
Jan Paweł II
Redemptor hominis,
16
4
Miłość do Boga i ludzi podstawą działalności społecznej i politycznej
(Przedmowa)
Uwolnienie życia publicznego od ścisłej kontroli ideologicznej państwa spowodowało
w polskim społeczeństwie wzrost zainteresowania zasadami, jakimi może kierować się życie
społeczne i polityczne. Wiedza na ten temat była do niedawna dostępna albo w wersji
akceptowanej przez władze państwowe, albo jako rozważana w określonych środowiskach,
w miarę niezależnych od bezpośredniej ingerencji urzędów państwowych. Tymi dość
niezależnymi środowiskami w Polsce były głównie środowiska kościelne i niektóre
środowiska naukowe. Wypracowywane w nich zasady były dość trudno rozpowszechniane,
do końca lat osiemdziesiątych XX w. Od kilkunastu lat, znajomość i umiejętność stosowania
się do zasad życia społecznego są nie tylko dozwolone, ale stały się wręcz miarą oceny
przygotowania konkretnych osób i środowisk do pełnienia służby publicznej. Powstaje ważne
pytanie: skąd, z jakiego obszaru rzeczywistości czy szeroko rozumianej kultury można
czerpać zasady, potrzebne do zorganizowania życia społecznego, politycznego?
Jedną z propozycji odpowiedzi na postawione pytanie jest niniejsza publikacja,
mająca formę długiego wywiadu przeprowadzonego przez dr. Stanisława Krajskiego
z prof. Mieczysławem Gogaczem. Obszarem kultury, w ramach którego toczy się rozmowa
i w którym można znaleźć poszukiwane wyjaśnienia jest nauczanie społeczne Kościoła
katolickiego, zrozumiałe o tyle, o ile wyrasta z rzeczywistości naturalnej i nadprzyrodzonej.
Prezentowana publikacja posiada niezwykle trafny tytuł:
Życie społeczne w duchu
Ewangelii.
Podnoszone problemy uzyskują odpowiedzi w bardzo charakterystycznym
dla Autora stylu: są czytelne, trafne i w krótkich sformułowaniach ukazują istotę zagadnienia.
Kwestiami, wokół których toczą się rozmowy są m.in.: nauczanie Kościoła; katolicka nauka
społeczna; kulturowy kontekst nauczania społecznego Kościoła; podstawowe aspekty
godności człowieka; zasada dobra wspólnego; osoby i społeczeństwo; chrześcijański sens
działalności politycznej; wolność i ekonomia itd.
Główna myśl Autora skupia się na zaakcentowaniu społecznego nauczania papieży,
którzy przypominając prawdy wiary i treść przykazań, wskazują na niesprawiedliwość
dotykającą wielu ludzi zwłaszcza wtedy, gdy zmieniają się warunki życia. W nauczaniu
społecznym Kościoła nie tyle chodzi o dokładne wskazanie, w jaki sposób powinno się
rozwiązywać konkretny społeczny problem, lecz o
stałą wierność prawdom wiary
. Pozwala
to dostrzec wierzącym ich ewentualne zaniedbania. Ważne jest też zwrócenie uwagi
na przymiotnik
społeczne
nauczanie Kościoła. Autor wskazuje, że w tym wypadku
społeczne
znaczy tyle, co skierowane do wszystkich ludzi. Gdy jednak spotykamy się z wypowiedziami
licznych działaczy społecznych, polityków i in., słyszymy że nauczaniem społecznym są,
np. tylko te treści encyklik, które bezpośrednio mówią o robotnikach, problemach
ekonomicznych, pracy, opiece zdrowotnej, emigrantach, prześladowaniach religijnych itp.
Tymczasem chodzi o to, aby pełna treść nauczania Kościoła nie została oderwana od Osoby
Chrystusa i nie stała się tylko uniwersalistyczną wiedzą. Jest to bez wątpienia centralny punkt
odniesienia i zarazem pryncypium wszystkich wyjaśnień stanowiących nauczanie społeczne
Kościoła. Takie podejście wymaga odpowiedniej antropologii, która nie utożsami wolności
z istotą człowieka czy osoby. Nauczanie społeczne Kościoła wymaga rozumienia
i uobecniania poprawnych relacji osobowych, od jak najwcześniejszych lat życia. Dlatego
ważne jest wychowanie i nauczanie. Miłość osób od początku ich życia i zrozumienie relacji
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]