[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zajęcia 8
¤
Bodźcowa kontrola zachowania
Î
bodźce kontrolujące
Î
bodźce różnicujące
Î
zróżnicowane reagowanie
Î
bodźce wygaszeniowe
Î
fading (stopniowe zanikanie)
Î
kontrast behawioralny
Î
łańcuchy reakcji
Bodźce kontrolujące
¤
Bodziec, który kontroluje zachowanie, czyli tak
zwany
bodziec kontrolujący (ang.
controlling
stimulus
, S
) zmienia prawdopodobieństwo
wystąpienia reakcji instrumentalnej
¤
Częstość występowania reakcji sprawczej w
obecności tego bodźca jest większa lub mniejsza
niż w przypadku braku bodźca kontrolującego w
środowisku
¤
Wyróżnia się dwa typy bodźców kontrolujących:
¤
bodźce różnicujące, S
D
¤
bodźce wygaszeniowe, S
D
Bodźce kontrolujące
¤
Kiedy w środowisku obecny jest
bodziec
różnicujący (
S
D
)
– prawdopodobieństwo
wystąpienia danego zachowania rośnie
¤
Kiedy w środowisku pojawia się
bodziec
wygaszeniowy (
S
D
)
– prawdopodobieństwo
wystąpienia tego zachowania spada
1
Różnicowanie i generalizacja
¤
Uczenie różnicowania to poznawanie, kiedy
lub jaka czynność przynosi efekty a kiedy
(jaka) - nie
¤
Jest to proces uczenia, rozpoczynający się od
zjawiska generalizacji: jednostka podejmuje
różnorodne działania niezależnie od sytuacji,
w jakiej się znajduje
Generalizacja w praktyce
¤
Termin „generalizacja” odnosi się do sytuacji,
w której zmiany w zachowaniu
modyfikowanym są
Î
trwałe w czasie
Î
pojawiają się w różnych środowiskach
Î
pojawiają się w obecności różnych osób
Î
rozszerzają się na wiele pokrewnych zachowań
Rodzaje generalizacji
¤
Generalizacja związana z bodźcem
– wyuczone
zachowanie występuje w obecności bodźców
innych niż te, które istniały bądź były używane
w czasie nauki
¤
Generalizacja związana z reakcją
– po
wyuczeniu jednej lub kilku reakcji z danej klasy
osoba angażuje się w inne zachowania z tej
klasy
2
Rodzaje generalizacji
¤
Utrzymanie
– stopień, do jakiego wyuczone
zachowanie jest wykonywane przez daną
osobę po zaprzestaniu interwencji związanej z
tym zachowaniem
¤
Generalizacja rekombinacyjna
– poprawne
reagowanie na nieznane kombinacje tworzone
ze znanych elementów
Uzyskiwanie generalizacji
¤
Gdy uczone zachowanie jest przydatne na co
dzień generalizacja może wystąpić
spontanicznie
¤
Gdy wykonywanie nauczonej czynności jest
wzmacniające samo w sobie również
uzyskujemy spontaniczną generalizację
¤
Jednak nie zawsze tak się dzieje...
Uzyskiwanie generalizacji
¤
Ujawnianie się zachowania w różnych
środowiskach uzyskujemy
ucząc zachowania w
różnych środowiskach i przez różne osoby
¤
Utrzymywanie się zachowania po za sytuacją
uczenia uzyskujemy, gdy uczymy zachowań
wzmacnianych przez środowisko naturalne
¤
Utrzymywanie się zachowań w środowisku
naturalnym będzie funkcją uzyskanego
dostępu do większej liczby wzmocnień w
środowisku naturalnym
3
Uzyskiwanie generalizacji
¤
Należy uczyć rozpoznawania wzmocnień w
środowisku
¤
Należy uczyć egzekwowania wzmocnień ze
środowiska
¤
Należy uczyć środowisko (społeczne)
dostarczania wzmocnień
¤
Należy wprowadzać coraz bardziej
rozrzedzone rozkłady wzmacniania
sporadycznego
¤
Należy uczyć wielu zachowań z danej klasy
Uzyskiwanie generalizacji
¤
Należy stopniowo
utrudniać różnicowanie
zachowań wzmacnianych i niewzmacnianych
Î
przez stopniowe stosowanie rozkładów
interwałowych i coraz dłuższych interwałach
Î
poprzez stopniowe odraczanie wzmocnień
Î
poprzez dostarczanie wzmocnień niezależnych od
zachowania (gdy zachowanie jest już utrwalone)
¤
Należy stopniowo
utrudniać różnicowanie
warunków, w których występuje wzmacnianie
i w których nie występuje wzmacnianie
Uzyskiwanie generalizacji
¤
Można stosować podobne elementy/bodźce
w warunkach uczenia i w środowisku
naturalnym
¤
A najlepiej uczyć w środowisku naturalnym!
4
Badania nad różnicowaniem
¤
Eksperymentalne badania nad różnicowaniem przebiegają
najczęściej według dwóch procedur:
Î
sukcesywnej prezentacji bodźców różnicujących
Î
symultanicznej prezentacji bodźców różnicujących
¤
Najczęściej stosuje się procedurę
wzmacniania
różnicującego
, prowadzącą do
zróżnicowanego
reagowania
(zróżnicowanych reakcji; różnicowania reakcji)
¤
Procedura
nieróżnicującego uczenia
(
nondifferential
training
) nie wytwarza różnicowania – powoduje
uzyskiwanie tzw. płaskich gradientów generalizacji
¤
wzmacnianie danego zachowania pod obecność różnych sygnałów
¤
stosowanie wyłącznie bodźca różnicującego i żadnych bodźców
wygaszeniowych
Efekty zróżnicowanego wzmacniania
S
D
Sumaryczna
liczba
reakcji
S
Czas
Wszystkie wyodrębnione próby
z włączonym światłem, tonem
1000 Hz + VI
Czasem wyodrębnione próby z
włączonym światłem i tonem
1000 Hz + VI (j.w.)
Czasem próby z włączonym
światłem, ale beż tonu i bez VI
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]