[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zajęcia 6
¤
Prawidłowości związane ze zwiększaniem częstości
zachowania
Î
Wzmacnianie pozytywne
Î
Ewolucja definicji wzmocnienia
¤
Prawo efektu Thorndike’a
¤
Definicja funkcjonalna Skinnera
¤
Teoria redukcji potrzeby i popędu Clarka Hulla
¤
Koncepcja trans-sytuacyjności Paula Meehla
¤
Teoria/zasady Premacka
¤
Teorie nierównowagi/deprywacji reakcji
Î
Układ nagrody – neurofizjologia efektu wzmacniania
Î
Wzmacnianie negatywne
¤
Ucieczka
¤
Unikanie
Typy wzmocnień pozytywnych
¤
Wzmocnienia pierwotne (naturalne) – np.
pokarm w karmniku
¤
Wzmocnienia wtórne (warunkowe, sztuczne) –
np. dźwięk pokarmu wpadającego do
karmnika
¤
Wzmocnienia wtórne zgeneralizowane – np.
żetony lub pieniądze
1
Dlaczego wzmocnienia wzmacniają?
¤
Prawo efektu oraz funkcjonalną definicję
Skinnera cechuje błąd logiczny (błędne koło),
który polega na wzajemnym wyjaśnianiu sobą
dwu pojęć (choć nie wszyscy tak sądzą):
Î
Zachowania połączone z zadowoleniem są
powtarzane. Skąd wiemy, że łączą się z
zadowoleniem? Bo są powtarzane. Dlaczego są
powtarzane? Bo łącza się z zadowoleniem…
Î
Częstość zachowania, po którym występuje
wzmocnienie rośnie. Skąd wiemy, że pojawiło się
wzmocnienie? Bo częstość zachowania rośnie.
Dlaczego? Bo występuje po nim wzmocnienie…
Jak uniknąć tego błędu?
¤
Hull (1943) – teoria redukcji potrzeby
¤
Wzmocnieniami są bodźce, które redukują
(zaspakajają) potrzeby biologiczne
Î
Ale np. sacharyna nie zaspakaja żadnej potrzeby a jest
wzmocnieniem.
Î
Ale np. witamina B1 (tiamina), choć ważna dla zdrowia
nie jest wzmocnieniem
¤
niedobór B1 wywołuje zaburzenia czynności OUN: uczucie osłabienia
i zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci, koncentracji i depresję;
niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie
wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych, zaburzenia ze
strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia, nudności,
wymioty, biegunki, bóle brzucha, brak apetytu, spadek wagi)
2
Teoria redukcji popędu
¤
Hull i Miller (1948, 1951) zaproponowali ją, jako
odpowiedź na zastrzeżenia do teorii redukcji potrzeby
¤
Silna stymulacja odczuwana przez zwierzęta jest
awersyjna i każde zachowanie, które poprzedza
redukcję stymulacji będzie przez to wzmocnione
¤
Silna stymulacja często płynie z niezaspokojonych
popędów
¤
Ale: są wzmocnienia, które nie tylko nie redukują
stymulacji, ale ją nasilają, np. wzmocnienia
sensoryczne
Teoria trans-sytuacyjności
¤
Meehl (1950): wzmocnienie, które działa w
jednej sytuacji będzie działało także w innych
sytuacjach
¤
W wielu sytuacjach to prawda
¤
Ale
: David Premack wykazał, że nawet
najbardziej typowe wzmocnienia (takie, jak
woda) mogą działać w jednych warunkach i
nie działać w innych warunkach, a czasem
nawet działać, jak kara
Teoria Premacka
¤
Zdaniem Premacka bardziej zasadne jest
charakteryzowanie wzmacniania, jako zależności
między dwoma zachowaniami (reakcjami), a nie
reakcją i bodźcem
¤
Różne zachowania mają różne
prawdopodobieństwo wystąpienia
¤
Zachowania bardziej prawdopodobne będą
wzmacniały (nasilały) zachowania mniej
prawdopodobne, o ile bez nich nie będą możliwe
¤
Prawdopodobieństwo reakcji może być różne w
różnych sytuacjach i kontekstach (relatywność
wzmocnień)
3
4
Teoria deprywacji reakcji
¤
Zaproponowana przez Timberlakea i Allisona
(1974) teoria deprywacji reakcji jest ulepszoną
wersją koncepcji Premacka
¤
Teoria deprywacji zachowania, inaczej koncepcja
nierównowagi (ang.
disequilibrium
) zakłada, że
efekt wzmocnienia bierze się z narzuconych
jednostce ograniczeń, które zaburzają
podstawowe, spontaniczne relacje czasowe
występujące między różnymi zachowaniami i tym
samy uniemożliwiają angażowanie się w nie
ulubionej kombinacji
Teoria deprywacji reakcji
¤
Jeśli pozostawić jednostce całkowitą swobodę w
rozporządzaniu swoją aktywnością, to rozdzieli
ona swoją aktywność na różne zachowania w
sposób dla niej optymalny, najprzyjemniejszy
¤
Przy braku ograniczeń obserwowane relacje
między jakimiś dwoma zachowaniami utworzą
pewien zrównoważony układ, który może być
przedstawiony w postaci punktu równowagi na
wykresie obrazującym czas poświęcany każdej z
czynności
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]