[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zajęcia 5
¤
Warunkowanie instrumentalne
¤
prawo efektu Thorndike’a
¤
kształtowanie reakcji (shaping)
¤
Skinnera trójczłonowa zależność
¤
wzmocnienia pozytywne
¤
wzmocnienia negatywne
¤
kary pozytywne (bodźce awersyjne, reprymendy)
¤
kary negatywne (koszt reakcji, time-out)
¤
Porównanie warunkowania klasycznego i
instrumentalnego
¤
Interakcje warunkowania klasycznego i instrumentalnego
Badania Thorndike’a (1898, 1911)
¤
Warunkowanie instrumentalne w ujęciu Thorndike’a,
Guthrie’go, Konorskiego, Millera, to psychologia S-R
Prawo efektu (Thorndike, 1898)
¤
Spośród kilku reakcji wykonanych w danej
sytuacji, te, którym towarzyszy lub wkrótce po
nich występuje zadowolenie (
satisfaction
)
zwierzęcia, przy stałych innych czynnikach, będą
silniej połączone z tą sytuacją i gdy ona ponownie
wystąpi, jest bardziej prawdopodobne, że i one
wystąpią
¤
Zachowania, którym towarzyszy lub wkrótce po
nich występuje dyskomfort zwierzęcia, przy
stałych innych czynnikach, będą słabiej połączone
z tą sytuacją i gdy ona ponownie wystąpi, jest
mniej prawdopodobne, że one wystąpią
1
Guthrie i Horton (1946)
¤
Kontynuatorzy badań Thorndike’a
¤
Przekonujące dowody, że wzmacniane są
zachowania bezpośrednio poprzedzające
wzmocnienie
¤
Wytwarzanie nawyków u kotów (i nie tylko)
Guthrie
i Horton
¤
początkowo -
zachowania
przypadkowe
¤
od próby 8-9
tworzy się
nawyk,
stereotypowe
zachowanie
Zasada zatrzymania działania
(stop-action principle)
(Brown i Herrnstein, 1975)
¤
Pojawienie się wzmocnienia zatrzymuje
przejawiane przez zwierzę działanie i nasila
związek między sytuacją (klatka
doświadczalna) i konkretnymi zachowaniami
poprzedzającymi pojawienie się wzmocnienia.
2
Prawo efektu i zasada zatrzymania
działania a zachowania zabobonne
(przesądne)
¤
Skinner (1948): eksperyment nad
przesądnością (
superstition experiment
)
¤
Przypadkowe wzmacnianie prowadzi do utrwalenia
zachowań „przesądnych”, bo nie mających żadnego
związku z wydarzeniami środowiskowymi oprócz
styczności w czasie
Zachowania zabobonne
¤
Aparatura: kamera Skinnera z podajnikiem ziarna,
bez krążków do
dziobania
¤
Obiekt badania: 8 gołębi deprywowanych pokarmowo do 75% wagi
początkowej
¤
Procedura: rozkład wzmocnień
FT 15s; wzmocnienie: 5s dostępu do
jedzenia
Zachowania zabobonne - wyniki
Skinnera
¤
6 spośród 8 gołębi wykazywało znaczne
zmiany w zachowaniu:
¤
1x Kręcenie się odwrotnie do ruchu wskazówek
zegara
¤
1x Gołąb wsadzał głowę w kąty klatki
¤
1x Ruch głową w górę i w dół
¤
2x Wahadłowy ruch ciała (kiwanie się)
¤
1x Gołąb „pozorował” dziobanie w podłogę i
„zamiatał” głową klatkę
3
Zachowania (reakcje) dodatkowe
¤
Staddon i Simmelhag (1971): żadne przesądy
ale
reakcje dodatkowe
(adjunctive behaviors)
– stereotypowe, wrodzone zachowania, które
nasila pojawianie się nagród
Î
Zachowania tymczasowe
(Interim behaviors) – na
długo przed nagrodą
¤
ćwiczenie? czyszczenie?
Î
Zachowania końcowe
(Terminal behaviors) – tuż
przed nagrodą
¤
warunkowanie klasyczne (autoshaping)
Kształtowanie reakcji metodą
kolejnych przybliżeń
¤
Stosowane, gdy brak w repertuarze pożądanej formy
zachowania
¤
Nagradzanie zachowań zbliżonych w formie do
pożądanego
¤
Stopniowe zwiększanie wymagań co do podobieństwa
formy zachowań nagradzanych i zachowania
pożądanego
Kształtowanie reakcji metodą
kolejnych przybliżeń
4
Kształtowanie reakcji metodą
kolejnych przybliżeń
Podstawy warunkowania instrumentalnego
¤
Funkcja: uczenie się o możliwości wywoływania
zmian w środowisku i dostosowywanie
zachowania do tych zmian, czyli efektów
¤
Procesy analogiczne do warunkowania
klasycznego:
Î
Nabywanie
Î
Wygaszanie
Î
Odrodzenie (
resurgency
) – powrót starego
zachowania, uprzednio wygaszonego, po wygaszeniu
nowej, później nauczonej (wzmacnianej) reakcji
Î
Generalizacja bodźca i reakcji
Î
Różnicowanie bodźca i reakcji
Warunkowanie instrumentalne czy
sprawcze?
¤
Thorndike, Guthrie,
Konorski
¤
Głównie zainteresowanie
uczeniem nowych reakcji
¤
Wzmocnienie wzmacnia
związek bodźca z reakcją
¤
Reakcja instrumentem do
zdobycia nagrody
5
¤
Skinner, Herrnstein,
Staddon, Rachlin i inni
¤
Głównie zainteresowanie
regulacją reakcji obecnych
¤
Wzmocnienie wzmacnia
reakcję je poprzedzającą
¤
Reakcja sprawia zmiany w
środowisku (konsekwencje)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]