[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zajęcia 3
¤
Warunkowanie klasyczne - podstawowy
paradygmat badawczy:
¤
bodźce i reakcje bezwarunkowe oraz warunkowe
¤
nabywanie
¤
wygaszanie
¤
samoistne odnawianie się odruchu
¤
generalizacja
¤
różnicowanie
¤
adaptacyjne znaczenie reakcji warunkowej
¤
warunkowa reakcja emocjonalna
¤
warunkowanie drugiego rzędu
¤
hamowanie warunkowe
Warunkowanie klasyczne - tradycyjna
definicja
¤
Proces, w którego przebiegu
bodziec
warunkowy
, początkowo obojętny dla
organizmu, w trakcie długotrwałego
podawania go wraz z
bodźcem
bezwarunkowym
, który wywoływał wrodzony
odruch bezwarunkowy
, nabiera zdolności do
wywoływania takiej samej reakcji, czyli
odruchu warunkowego
Ale:
¤
nie jest konieczne długotrwałe podawanie obu
bodźców razem
¤
nawet jeśli podawane są razem, to wcale nie
musi prowadzić to do warunkowania
¤
reakcja warunkowa (odruch warunkowy) nie
musi być taka sama, jak wywoływana przez
bodziec bezwarunkowy
1
Przykłady odruchów bezwarunkowych
Modele doświadczalne w warunkowaniu klasycznym
Podstawowe procesy
¤
Nabywanie odruchu (Pawłow: styczność w
czasie)
¤
Wygaszanie odruchu
¤
Samoistne odnowienie odruchu
¤
Generalizacja bodźca
¤
Różnicowanie bodźca
2
Schemat warunkowania
klasycznego
Nabywanie, wygaszanie i spontaniczne
odnowienie odruchu
Warunkowanie drugiego
(wyższego) rzędu
3
Czynniki wpływające na przebieg
warunkowania klasycznego
¤
Niektóre
bodźce warunkowe
działają lepiej od
innych (jednoznaczność, wyrazistość bodźca)
¤
Pewne
bodźce bezwarunkowe
prowadzą do
szybszego nabywania odruchu warunkowego
niż inne bodźce (szok elektryczny wywołujący
zmianę tętna jest skuteczniejszy od
dmuchnięcia wywołującego mruganie)
Czynniki wpływające na przebieg
warunkowania klasycznego
¤
Ważne jest,
pomiędzy jakimi bodźcami
(warunkowym i bezwarunkowym)
wytwarzamy powiązanie
Î
np. łatwiej nauczyć gołębia reakcji dziobania w
zapaloną lampkę przed podaniem pokarmu, niż
np. dziobania w głośnik wysyłający szum
Î
szczur łatwiej nauczy się, że jakiś smak zwiastuje
truciznę, niż szok elektryczny
¤
Relacje czasowe
pomiędzy bodźcami
warunkowymi i bezwarunkowymi
Warunkowanie z opóźnieniem
CS US
Warunkowanie równoczesne
Relacje czasowe
między bodźcami
warunkowymi i
bezwarunkowymi
US
CS
Warunkowanie na śladzie
CS US
Warunkowanie z odroczeniem
CS US
Warunkowanie na czas
US US US
Warunkowanie wsteczne
US CS
4
Biologiczne znaczenie
warunkowania klasycznego
¤
adaptacyjna funkcja reakcji warunkowej
Î
pozwolić organizmowi na przygotowanie się do
przyjęcia bodźca bezwarunkowego
¤
poprzez: upodobnienie reakcji warunkowej do
bezwarunkowej (wydzielanie śliny na dźwięk dzwonka,
który zapowiada pojawienie się pokarmu, ułatwia
trawienie)
Î
lub:
Biologiczne znaczenie
warunkowania klasycznego
¤
wytworzenie reakcji warunkowej będącej
przeciwieństwem reakcji bezwarunkowej
Î
zwierzę, które uczestniczy w długotrwałym
treningu warunkowania reakcji lękowej, reaguje na
sygnał zapowiadający szok elektryczny obniżeniem
szybkości tętna
Î
morfina jest bodźcem bezwarunkowym dla
wystąpienia reakcji bezwarunkowej polegającej na
podwyższeniu progu czucia bólu - reakcją
warunkową na bodziec warunkowy w postaci
zastrzyku jest obniżenie progu czucia bólu
Uwarunkowana
tolerancja na
heroinę u
szczurów
¤
efekt wzrastającej
tolerancji
i konieczność
zwiększania dawek w
celu uzyskania
oczekiwanego rezultatu
wynika, między innymi,
z warunkowania
klasycznego
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]