[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zajęcia 2
¤
Wprowadzenie do analizy zachowania i jej
poszczególnych części (eksperymentalna,
stosowana i konceptualna analiza zachowania)
¤
Założenia radykalnego behawioryzmu Skinnera
¤
Kontrowersje wokół radykalnego behawioryzmu
¤
Elementy metodologii badań analizy
zachowania
Analiza zachowania (ang.
Behavior
Analysis
)
¤
Kierunek psychologii, w którym
zainteresowanie skierowane jest na
Î
eksperymentalne odkrywanie praw rządzących
zachowaniem
Î
rozwijanie sposobów ich praktycznego
zastosowania
Twórca kierunku
¤
Burrhus Frederick Skinner (20.03.1904-18.08.1990)
1
Analiza zachowania - podział
Analiza zachowania
Eksperymentalna
analiza zachowania
Stosowana analiza
zachowania
Konceptualna
analiza
zachowania
Analiza zachowania - podział
¤
Eksperymentalna analiza zachowania
(ang.
Experimental Analysis of Behavior
)
¤
badania podstawowe
¤
eksperymenty z udziałem ludzi i zwierząt
¤
formułowanie praw zachowania
¤
Journal of the Experimental Analysis of
Behavior
Analiza zachowania - podział
¤
Stosowana analiza zachowania
(ang.
Applied
Behavior Analysis
)
¤
praktyczne stosowanie praw zachowania
¤
empiryczna weryfikacja ich skuteczności
¤
szeroki obszar działania, np.: zaburzenia rozwoju i
autyzm, działanie pracowników w organizacji,
szkolnictwo i wychowanie, wspomaganie działań
społecznych
¤
Journal of the Applied Behavior Analysis
2
Analiza zachowania - podział
¤
Konceptualna (teoretyczna) analiza
zachowania
(ang.
Conceptual Analysis of
Behavior
)
¤
rozważania nad podstawami filozoficznymi kierunku
¤
określanie relacji analizy behawioralnej do innych
kierunków psychologii
¤
analiza zagadnień psychologii ogólnej z punktu widzenia
analizy behawioralnej
¤
Behavior and Philosophy
;
The Behavior
Analyst
Filozoficzne podstawy – radykalny
behawioryzm
¤
Filozoficzne podstawy kierunku sformułował
B.F. Skinner - tzw. radykalny behawioryzm
¤
Skinner postulował
zastosowanie
paradygmatu nauk przyrodniczych
(
natural
sciences
) do studiowania fenomenów
psychologicznych
Podstawowe tezy Skinnera
¤
Przedmiotem zainteresowania jest tylko i wyłącznie
zachowanie
¤
Celem jest przewidywanie i kontrola zachowania
¤
Zachowanie jest zdeterminowane: rządzą nim prawa
¤
Istotne praktycznie przyczyny każdego zachowania
(publicznego i prywatnego; prostego i złożonego) leżą
w środowisku
¤
Badając zachowanie należy wykonywać analizę
funkcjonalną, która odnosi środowiskowe zmienne
niezależne do behawioralnych zmiennych zależnych
3
Podstawowe tezy Skinnera
¤
Opis zachowań sprawczych zawsze wymaga
zastosowania trzech elementarnych terminów
i wzajemnych relacji zachodzących między
nimi
Î
A – bodziec towarzyszący/poprzedzający
Î
B – zachowanie
Î
C – konsekwencje
¤
Teoria ma sens tylko jako formalny opis tych
relacji, stanowiących prawo zachowania, bez
przechodzenia na inny poziom wyjaśniania
Podstawowe tezy Skinnera
¤
Organizm ulega zmianom
Î
na drodze ewolucji
Î
ze względu na historię doświadczeń
środowiskowych (historię wzmocnień)
Î
zmiany te mają charakter biologiczny
¤
Podstawowym mechanizmem środowiskowej
determinacji zachowania jest selekcja poprzez
konsekwencje
¤
Fizjologia (neurofizjologia) daje pełniejszy
opis, ale nie zastępuje nauki o zachowaniu
Radykalne jest:
¤
Twierdzenie, że wszystkie zachowania (także
wewnętrzne) podlegają tym samym prawom
¤
Twierdzenie, że myśli, uczucia, itp., nie kierują
naszym zachowaniem, lecz podlegają tym
samym prawom (też są zachowaniem, tylko
wewnętrznym)
¤
Twierdzenie, że prawdziwe powody
(przyczyny) zachowania leżą w środowisku (np.
efekt wzmacniania)
4
Dlaczego wielu osobom trudno zaakceptować tezy
radykalnego behawioryzmu?
Radykalny behawioryzm Tradycja i przyzwyczajenie
przekonanie o determinizmie
wiara w wolną wolę
przekonanie o decydującej roli genów i
środowiska w kształtowaniu zachowania
wiara w „homunkulusa” oraz sprawczą
moc „umysłu”
przekonanie o potrzebie badania
zachowania
przekonanie o konieczności „badania”
wewnętrznych (mentalnych,
hipotetycznych) mechanizmów
zachowania
zwracanie uwagi, iŜ człowiek aktywnie
zmienia świat, ale świat zmienia teŜ
człowieka (wpływa na jego zachowanie)
przekonanie, iŜ radykalny behawioryzm
traktuje człowieka jak automat bezmyślnie
reagujący na bodźce ze środowiska
przekonanie, iŜ myślenie i uczucia to takŜe
zachowania, wymagające wyjaśnienia oraz
badań tak, jak inne zachowania
przekonanie, iŜ radykalny behawioryzm
odziera człowieka z myślenia i uczuć
Uwaga!
Nie trzeba akceptować filozofii
radykalnego behawioryzmu, by
z pożytkiem stosować w
praktyce prawa zachowania i
procedury wypracowane w
ramach analizy zachowania!
B.F. Skinner
Richard Herrnstein
(1930-1994)
Howard Rachlin (1935-)
John Staddon (1937-)
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]