[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PL
PL
PL
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 10.11.2010
KOM(2010) 629 wersja ostateczna
ZIELONA KSIĘGA
Polityka rozwojowa UE na rzecz wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i
zrównoważonego rozwoju
Zwiększenie skuteczności polityki rozwojowej UE
PL
PL
SPIS TREŚCI
1.
Wprowadzenie..............................................................................................................
2.
Wysoce skuteczna polityka rozwojowa .......................................................................
2.1.
Wysoce skuteczna współpraca w praktyce ..................................................................
2.2.
Wzrost gospodarczy na rzecz rozwoju społecznego ....................................................
2.3.
Propagowanie dobrego sprawowania rządów..............................................................
2.4.
Bezpieczeństwo i niestabilność..................................................................................
2.5.
Urzeczywistnienie koordynacji pomocy ....................................................................
2.6.
Spójność polityki na rzecz rozwoju ...........................................................................
2.7.
Poprawa skuteczności wsparcia budżetowego...........................................................
3.
Polityka rozwojowa jako katalizator zrównoważonego wzrostu sprzyjającego
włączeniu społecznemu..............................................................................................
3.1.
Partnerstwo na rzecz wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu.......................
3.2.
Wspieranie integracji regionalnej, kontynuacja działań na rzecz handlu sprzyjającego
rozwojowi...................................................................................................................
4.
Zrównoważony rozwój, nowa siła napędowa ............................................................
4.1.
Zmiana klimatu i różnorodność biologiczna a rozwój ...............................................
4.2.
Energia a rozwój ........................................................................................................
5.
Rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe ................................................................
6.
Wnioski ......................................................................................................................
PL
PL
2
1.
W
PROWADZENIE
W 2000 r. kraje rozwinięte i rozwijające się przyjęły milenijne cele rozwoju (MCR),
obejmujące osiem głównych celów oraz przyporządkowane im zadania w zakresie
ograniczenia ubóstwa do 2015 r. Podczas niedawnego posiedzenia plenarnego Zgromadzenia
Ogólnego ONZ na wysokim szczeblu, które odbyło się w dniach 20-22 września 2010 r. w
Nowym Jorku, światowi przywódcy potwierdzili, że chociaż z punktu widzenia
poszczególnych krajów i poszczególnych celów postępy są nierównomierne, wiele już
osiągnięto i milionom ludzi umożliwiono wydostanie się z ubóstwa.
W ostatnim dziesięcioleciu w wielu regionach świata odnotowano znaczny wzrost
gospodarczy, niemniej jednak nadal pozostaje wiele do zrobienia, a licznym krajom
rozwijającym grozi ryzyko, że nie przezwyciężą wystarczająco szybko negatywnych skutków
światowego kryzysu gospodarczego i finansowego. Około 1,5 miliarda ludzi żyje w skrajnym
ubóstwie (połowa z nich – w krajach Afryki subsaharyjskiej), a jedna szósta światowej
ludności cierpi z powodu niedożywienia. Gospodarki wielu krajów najsłabiej rozwiniętych
okazały się mało odporne na obecny kryzys, wskutek czego w 2009 r. ogólne PKB tych
krajów spadło. Postępy w realizacji MCR w zakresie ograniczenia umieralności matek i dzieci
są bardzo niewielkie, a jakość nauczania i dostęp do urządzeń sanitarnych i kanalizacyjnych
nadal stanowi problem. Ponadto postępy poczynione w poszczególnych regionach są bardzo
zróżnicowane, a w niektórych przypadkach korzyści ze wzrostu nie są odczuwalne dla
szerszych kręgów społecznych, nawet w tych krajach, gdzie wzrost jest znaczny.
W ciągu ostatniego dziesięciolecia, a zwłaszcza od momentu przyjęcia w 2005 r. Konsensusu
europejskiego w sprawie rozwoju
1
, UE podwoiła wielkość oficjalnej pomocy rozwojowej
(ODA) i poprawiła wydajność w zakresie udzielania pomocy, a państwa członkowskie
skupiły swoje działania wokół wspólnych koncepcji politycznych. Poprawiono skuteczność
pomocy
2
, zaktualizowano umowy o współpracy i partnerstwie, zmodernizowano instrumenty
finansowe i stworzono mechanizmy zapewniające spójność polityki na rzecz rozwoju (PCD)
3
.
Główna odpowiedzialność za określenie strategii rozwojowych spoczywa na krajach
partnerskich – w uznaniu tego faktu oraz znaczenia dobrego sposobu sprawowania rządów
UE zaczęła w coraz większym stopniu odchodzić od współpracy opartej na relacjach donator-
beneficjent na rzecz współpracy opartej na zasadzie partnerstwa
4
, regulowanej umowami,
zasadzającej się na dialogu politycznym i założeniu, że rezultaty osiągane są za pomocą
konkretnych programów lub instrumentów współpracy.
W 2010 r. UE przyjęła ambitne stanowisko popierające milenijne cele rozwoju, potwierdzając
m.in. wspólny cel, jakim jest przeznaczenie do 2015 r. 0,7 % unijnego DNB na oficjalną
pomoc rozwojową. Unia pozostaje największym na świecie donatorem pomocy. Przyczyniła
się do tego, że miliony ludzi na całym świecie odczuły rzeczywiste zmiany. UE jest dumna z
tych osiągnięć, przyznaje jednak jednocześnie, że nie wolno ustawać w działaniach: z punktu
1
2
3
4
W ostatnich latach UE podpisała szereg umów o partnerstwie, regulujących stosunki z krajami
rozwijającymi się oraz krajami o gospodarkach wschodzących, takie jak strategiczne partnerstwo UE–
Afryka, zmieniona umowa z Kotonu z państwami AKP, strategiczne partnerstwa UE z państwami o
gospodarkach wschodzących lub w trakcie transformacji gospodarczej, strategia UE wobec Azji
Środkowej.
PL
PL
3
widzenia Unii pomoc rozwojowa pozostaje kwestią solidarności, zaangażowania i
wzajemnego zainteresowania. Dzięki traktatowi lizbońskiemu polityka rozwojowa znalazła
się wśród najistotniejszych celów UE. W art. 208 wyjaśnia się, że „głównym celem polityki
Unii w tej dziedzinie jest zmniejszenie, a docelowo, likwidacja ubóstwa. Przy realizacji
polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, Unia bierze pod uwagę cele
współpracy na rzecz rozwoju”.
Pomoc rozwojowa nadal będzie wymagać długoterminowych zobowiązań finansowych.
Niezmiernie istotne jest zatem, aby pokazać obywatelom UE, że jest ona ważna z wielu
powodów: przyczynia się do ograniczania ubóstwa oraz pozwala reagować na inne globalne
wyzwania. Istnieje bliski związek pomiędzy zmianą klimatu a rozwojem: zmiana klimatu
zwiększa zapotrzebowanie na pomoc rozwojową i wymaga wzmożonej koncentracji na
innych istotnych kwestiach, takich jak dostęp do energii i bezpieczeństwo energetyczne,
niedobór wody i bezpieczeństwo żywnościowe. Pomoc rozwojowa powinna pomagać w
rozwiązaniu problemu niewłaściwego lub niestabilnego sposobu sprawowania rządów, co
stanowi żyzny grunt dla terroryzmu, piractwa, przemytu i przestępczości; powinna pomagać
również w lepszym zarządzaniu przepływami migracyjnymi poprzez ułatwienie legalnej
migracji zgodnej z zapotrzebowaniem na rynkach pracy, zwalczaniu nielegalnej migracji i
sterowaniu przepływami ludności na korzyść rozwoju; powinna wreszcie przyczyniać się do
pobudzania wzrostu gospodarczego krajów rozwijających się i wspieraniu ich integracji ze
światową gospodarką. W tym zakresie edukacja dotycząca rozwoju oraz podnoszenie
świadomości społecznej mają strategiczne znaczenie dla pozyskania wsparcia europejskich
obywateli dla współpracy na rzecz rozwoju.
Przegląd dotychczasowych postępów w zakresie realizacji MCR uzmysławia, że świat musi
nasilić działania wspierające dążenia krajów do urzeczywistnienia MCR. Chodzi tu nie tylko
o zwiększanie poziomu oficjalnej pomocy rozwojowej lecz również, co jest przynajmniej tak
samo istotne, o sposób przyznawania i wykorzystywania pomocy. Przede wszystkim sama
pomoc nie wystarczy, by miliony ludzi wydobyły się z ubóstwa. Pomoc rozwojowa to nie
tylko dążenie do zabezpieczania i poprawy świadczeń podstawowych: aby pomoc była
skuteczna, musi usuwać przyczyny niewystarczających postępów w realizacji MCR. Pomoc
nie stanowi panaceum i jest tylko jednym kanałów dopływów finansowych do krajów
rozwijających się. Musi zajmować się raczej przyczynami ubóstwa, niż jego objawami,
przede wszystkim powinna wzmacniać zdolność krajów rozwijających się do generowania
wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, które pozwala ludności przyczyniać się do
tego wzrostu i czerpać z niego korzyści. Musi również wzmacniać zdolność tych krajów do
mobilizacji własnych zasobów gospodarczych, naturalnych i ludzkich na rzecz strategii
ograniczania ubóstwa. Coraz bardziej oczywistym staje się fakt, że realizacja MCR nie jest
możliwa bez zapewnienia wzrostu coraz bardziej sprzyjającego włączeniu społecznemu.
Wzrost dochodu narodowego brutto w krajach rozwijających się o 1% może być o wiele
bardziej skuteczny niż wzrost pomocy przeznaczanej dla tych krajów. Może przełożyć się na
znaczną poprawę zdolności krajów do ograniczenia ubóstwa oraz wywrzeć efekt mnożnikowy
dzięki nowym miejscom pracy i ochronie socjalnej.
Osiągnięcie milenijnych celów rozwoju do 2015 r. musi zatem pozostać naczelnym
priorytetem Europy. W tym zakresie Konsensus europejski w sprawie rozwoju dostarcza
podstawowych zasad dla dalszych działań
5
. Walka ze światowym ubóstwem jest jedną z
5
W szczególności określa kompleksowe podejście do kwestii takich jak: ograniczenie ubóstwa,
odpowiedzialność, dostosowanie się do państw partnerskich oraz koordynacja polityki i jej spójności.
PL
PL
4
[ Pobierz całość w formacie PDF ]