[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny III – maj 2002 r.
Za³¹cznik III
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA – ARKUSZ III
Zadanie15.
Temat 1.
Scharakteryzuj architekturê kocio³a jezuickiego na przyk³adzie rozwi¹zania prototypowego,
uwzglêdniaj¹c formê budowli, jej ideowe wartoci wynikaj¹ce z celów zakonu ora
z kontekst
historyczny. P
rzedstaw na
wybranych przyk³adach, jak przyj¹³ siê ten typ kocio³a w Polsce.
Kryterium
Problematyka
Punktacja
I Treæ
Nazwa
obiektu,
nazwiska
autorów,
czas
powstania
Jezus) w Rzymie.
2.
Twórca projektu 2 po³.
XVI w. Vignola (Giacomo da Vignola), twórca fasady
Giacomo della Porta.
3. 1568-
Prototyp kocio³a jezuickiego
–
koció³ Il Gesu (Imienia
0 – 3
1584 r. (II po³. XVI w.)
Opis formy
i konstrukcji
budowli
4.
Budowla jest przyk³adem po³¹czenia centralnej wi¹tyni renesansowej ze
redniowieczn¹ budowl¹ pod³u¿n¹. Wzniesiona zosta³a na planie krzy¿a
³aciñskiego z
jedn¹ szerok¹ naw¹, p³ytkim transeptem i jednoprzês³owym
prezbiterium zamkniêtym pó³kolist¹ absyd¹.
0 – 1
5.
stron
rzêdem kaplic, po³¹czonych miêdzy sob¹ przejciami. Kaplice przeznaczone na
prywatn¹ dewocjê, spowied otwieraj¹ siê do nawy arkadami.
0 – 1
6.
Na przeciêciu transeptu i nawy znajduje siê kopu³a na bêbnie, w kaplicach
przylegaj¹cych do transeptu cztery mniejsze, pozosta³e kaplice sklepione
kolebkowo.
0 – 1
7.
Fasada bezwie¿owa, piêcioosiowa, dwukondygnacyjna, zwieñczona trójk¹tnym
naczó³kiem (szczytem), podzielona zdwojonymi pilastrami. Urozmaicona
niszami z rzebami (pos¹gami). rodkowa o symetrii zaa
kcentowana portalem i
wielkim oknem. Wy¿ej dwa sp³ywy wolutowe, flankuj¹ce cianê nawow¹ ³¹cz¹
j¹ ze cianami kaplic.
0 – 2
Opis
wnêtrza
i
8.
Ukszta³towanie wnêtrza dok³adnie przemylane i cile zwi¹zane z za³o¿eniami
kocio³a potrydenckiego. Niezbyt d³uga, ale szeroka nawa, krótkie ramiona
transeptu pozwala³y z
0 – 1
wartoci
ideowe
ka¿dego miejsca obserwowaæ kap³ana i s³yszeæ jego s³owa
wyg³aszane z ambony.
9.
mod³om ró¿nych bractw religijnych. Otwarcie kaplic na
nawê i po³¹czenie s¹siednich kaplic przejciami pozwala³o swobodnie kr¹¿yæ
procesjom, stanowi¹cym jedn¹ z wa¿nych form kultu.
0 – 1
10.
tamburu
kopu³y sprawia³a, ¿e wzrok wchodz¹cego do kocio³a koncentrowa³ siê na
jasnym, mocno owietlonym o³tarzu.
0 – 1
11.
Teatralne wnêtrze s³u¿y³o bogactwu ceremonii, widowiskowoci liturgii, w
której istotn¹ rolê odgrywa³y p³omienne kazania i muzyka. Ta
0 – 1
swoista
Celem architektury, rzeby i malarstwa jest zadziwienie, wzruszenie,
zachwycenie odbiorcy i sprawienie mu przyjemnoci.
12.
Ca³y program ikonograficzny poprzez apoteozê zakonu jezuitów gloryfikowa³
walcz¹cy, kontrreformacyjny koció³ katolicki.
0 – 1
Rys
historyczny
i cele
powo³ania
zakonu
13.
W XVI wieku przez Europê rodkow¹ i zachodni¹ przetaczaj¹ siê wojny
religijne. Koció³ katolicki po wieloletniej stagnacji przechodzi do
kontrofensyw
0 – 2
latach 1545 do 1563 Sobór Trydencki przyczyni³ siê
do stworzenia prê¿nej organizacji i centralizacji Kocio³a, podporz¹dkowania go
absolutyzmowi papieskiemu. W³ochy na skutek licznych najazdów ponios³y
szereg klêsk. Poszczególne regiony znajdowa³y siê pod okupacj¹ hiszpañsk¹,
tureck¹, habsbursk¹ i francusk¹. Najbardziej samodzielne politycznie i
gospodarczo by³o pañstwo kocielne, a Rzym sta³ siê jego stolic¹, a tak¿e
kolebk¹ baroku i
g³ównym orodkiem nowej kultury.
Strona 1 z 4
1.
Czteroprzês³owa nawa zasklepiona kolebk¹ na gurtach, opiêta z dwóch
Kaplice, które zast¹pi³y dawne nawy, s³u¿y³y do indywidualnej kontemplacji
religijnej lub wspólnym
Typowa, barokowa osiowoæ i du¿a iloæ wiat³a wp³ywaj¹ca z okien
re¿yseria mia³a na celu silnie oddzia³ywaæ na wiernych.
y. Zwo³any w
Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny III – maj 2002 r.
14.
Zakon jezuitów, z centralistyczn¹ organizacj¹ wewnêtrzn¹, za³o¿ony przez
Ignacego Loyolê i zatwierdzony w I po³. XVI w. pe³ni³ pierwszoplanow¹ rolê
w utwierdzaniu kontrreformacji po Soborze Trydenckim.
0 – 1
15.
Walka z reformacj¹: dzia³alnoæ kaznodziejska
, misyjna, uatrakcyjnianie form
¿ycia i
0 – 1
dzia³alnoci religijnej, nowe szkolnictwo i sztuka. Ich dzia³alnoæ zbieg³a
siê z nowym stylem
– barokiem, który propagowali.
(Zakon uleg³ kasacji w II po³. XVIII w. (1773 r.), a w XIX w. (1914 r.) zosta³
reaktywowany.)
16.
Jezuita, w. Karol Boromeusz, opracowa³ program jezuickiej architektury.
0 – 1
Architektura
jezuicka w
Polsce
17.
Postanowienia Soboru Trydenckiego zosta³y przyniesione do Polski przez zakon
jezuitów najwczeniej w Europie. Pierwszym propagatorem tej architektury by³
architekt zakonny Jan Maria Bernardoni. Budowê pierwszego kocio³a
wzorowanego na rzymskim Il Gésu Bernardoni rozpoczyna w Niewie¿u w 1582
roku. Polskie kocio³y nawi¹zuj¹ce do wzorca rzymskiego charakteryzowa³o
dostosowanie go do wa
runków miejscowych. Z regu³y: zmniejszano skalê
kocio³a, redukowano niektóre elementy np.
0 – 3
transept (Lublin), liczbê kaplic
bocznych (Niewie¿), czy d³ugoæ nawy g³ównej (Kraków, Jaros³aw). Dziêki
temu staj¹ siê one bardziej przejrzyste, zwarte. S¹ skromni
ejsze zarówno w
dekoracji wnêtrz jak i artykulacji fasad. Fasada staje siê odrêbnym problemem
kompozycyjnym, w którym pojawiaj¹ siê ró¿ne odstêpstwa np.
dolnej czêci fasady pojawiaj¹ siê dwa rzêdy pó³kolicie zwieñczonych okien
i nieproporcjo
w Kaliszu,
nalnie ma³y, renesansowy portal. Doln¹ i górn¹ kondygnacjê
oddziela podwójny, silnie wy³adowany gzyms. Trójk¹tny tympanon wieñcz¹cy
wystêpuj¹cy w Il Gésu zast¹piono prze³amanym, faluj¹cym szczytem. W wielu
prowincjonalnych budowlach polskich wczesnego baro
ku wystêpuj¹ cechy
pónego manieryzmu, renesansowy detal architektoniczny (Kalisz) czy np.
wzmacnianie cian skarpami.
18. Wzniesiony w latach 1605 –
1619 koció³ pod wezwaniem w. Piotra i Paw³a w
Krakowie jest najbardziej reprezentacyjn¹ i najbli¿sz¹ rzymskiemu wzorcowi
jezuick¹ budowl¹ w Polsce. Ufundowany przez króla Zygmunta III Wazê,
zaprojektowany zosta³ przez królewskiego architekta Jana Trevano. Od
rzymskiego wzoru ró¿ni siê: skal¹ (posiada trzy pary kaplic zamiast czterech),
sklepieniem krzy¿owym w kaplicach przy transepcie zamiast kopu³. Jest bardziej
zwarty, jednorodny, statyczny, jasny pod wzglêdem koncepcji przestrzennej.
Smuklejszy, surowszy dziêki ograniczonej dekoracji i jednobarwnoci. Bardziej
dekoracyjnie w porównaniu z rzymskim pier
0 – 2
wowzorem potraktowana zosta³
parawanowa fasada zbli¿ona do pierwotnego projektu Vignoli. Obie
kondygnacje po³¹czone wklês³ym sp³ywem. Koció³ oddzielony od ulicy rzêdem
figur.
19.
Polsce.
Niewie¿ (II po³. XVI w.), Bernardoni. Kalisz (II po³. XVI w.), Bernardoni.
Lublin (XVI-XVII w.), Bernardoni. Wilno (XVII w.), Jan Frankiewicz. Kraków,
koció³ w.
0 – 1
Piotra i Paw³a, Trevano. Poznañ (XVII w.), Catenazzi, W¹sowski.
II
Kompozycja
Spójna, logiczna wypowied, zachowanie ci¹g³oci i logiki wywodu oraz spójnych
przejæ miêdzy kolejnymi czêciami pracy. W³aciwa struktura i proporcje miêdzy
poszczególnymi czêciami pracy, przemylana konstrukcja z zakoñczeniem
uwzglêdniaj¹cym wnioski.
0 – 2
III
Estetyka
Uk³ad graficzny i czytelnoæ pisma.
0 – 1
IV
Jêzyk
Poprawnoæ gramatyczna (fleksja, sk³adnia), ortograficzna i interpunkcyjna.
0 – 2
V
Styl
Jednorodnoæ i poprawnoæ stylistyczna.
0 –1
razem 30 pkt.
Strona 2 z 4
w
Polskie kocio³y jezuickie barokowe. Od po³. XVI w. (1564 r.) jezuici w
Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny III – maj 2002 r.
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA – ARKUSZ III
Zadanie15.
Temat 2.
Przedstaw ró¿norodnoæ zjawisk artystycznych w krakowskim rodowisku malarzy, rzebi
arzy i
architektów oko³o 1900 roku.
Kryterium
Problematyka
Punktacja
I
Treæ
Uczeñ mo¿e podawaæ daty. Wa¿niejsze, by poda³ zdarzenia. Obowi¹zkowo:
1. 1895 –
reforma Szko³y Sztuk Piêknych, J. Fa³at jej rektorem, od 1900
–
Wydarzenia
kulturalne
wp³ywaj¹ce
na sztukê,
o¿ywienie
rodowiska
nowoczesne trendy odejcie od szko³y historycznej Matejki
oraz dwa inne ukazuj¹ce o¿ywienie intelektualne miasta, np.:
2. 1898 – przybycie do Krakowa Przybyszewskiego
3. 1897 – powstanie stowarzyszenia artystycznego „Sztuka”
4. redakcja
Akademia –
0 – 2
¯ycia
–
Przybyszewski, Wyspiañski
0 – 2
6. 1901 – powstanie Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana – odnowa
rzemios³a art
Wyspiañskiego
ystycznego
7.
podarowanie kolekcji sztuki japoñskiej Feliksa Jasieñskiego Mangghi
muzeum krakowskiemu
8.
dzia³alnoæ kabaretu
Zielony Balonik
w Jamie Michalikowej
Architektura
– twórcy,
dzie
9.
Od eklektyzmu po secesjê. Uczeñ powinien wskazaæ na secesjê, jako nowy
styl dekora
0 – 2
cyjny, z oryginaln¹ ornamentyk¹ organiczn¹ na asymetrycznych
fasadach oraz wymieniæ:
³a, style
·
Franciszek M¹czyñski, Tadeusz Stryjeñski, Teatr Stary w Krakowie
·
poszukiwa
nia nowego stylu w architekturze wnêtrz
–
prace S. Wyspiañskiego
w Domu Towarzystwa Lekar
skiego lub domu Boya ¯eleñskiego
10.
Dodatkowo jeden z przyk³adów:
·
Jan Zawiejski –
Teatr im S³owackiego (teatr miejski)
– jeszcze neobarokowy
– Nowego Akropolis czyli Wzgórza Wawelskiego
·
Pawilon Towarzystwa Przyjació³ Sztuk Piêknych
·
Tak¿e poszukiwania stylu narodowego przez Stanis³awa Wi
tkiewicza
Rzeba
11. minimum dwa nazwiska: Xawery Dunikowski (cykl K
obiety brzemienne
) oraz
Wac³aw Szymanowski lub Konstanty Laszczka i Boles³aw Bi
0 – 2
egas
Malarstwo 12.
Uczeñ wykazuje siê rozumieniem pojêæ: M³oda Polska, secesja, modernizm,
symbolizm, ekspresjonizm, impresjonizm; zjawisk, takich jak: ludomania/
huculszczyzna; charakterystycznych dla epoki postaw: dekadentyzm,
katastrofizm.
13.
W³aciwie ³¹czy kierunek z artyst¹.(Za ka¿de 2 nazwiska
– 1 punkt)
14.
0 – 8
Podaje odpowiednie przyk³ady dzie³ malarskich.
(Za ka¿de 2 tytu³y
– 1 punkt)
0 – 4
0 – 4
·
Stanis³aw Wyspiañski (widok na kopiec Kociuszki, witra¿e do kocio³a
franciszka
nów, projekty witra¿y do katedry wawelskiej, i inne tytu³y)
·
Józef Mehoffer (Dziwny ogród, witra¿e do Fryburga)
·
Julian Fa³at
·
Jacek Malczewski (B³êdne ko³o, Melancholia, Zatruta studnia, Thanatos)
·
onie.
Cyrki, Monomanie ) tak¿e 2 innych: Wojciech Weiss (Zachód s³oñca), rodzina
Kossaków, Leon Wyczó³kowski (pejza¿e z Ukrainy), Ferdynand Ruszczyc
(Ziemia
Stanis³awski (Topole, krajobrazy ), Witold Wojtkiewicz (cykle Cerem
), W³adys³aw Podk
o
wiñski (Sza³ lub Sza³ uniesieñ, Mokra wie ), Józef
Pankiewicz.
Kompozycja
Spójna, logiczna wypowied, zachowanie ci¹g³oci i logiki wywodu oraz
spój
0 – 2
nych przejæ miêdzy kolejnymi czêciami pracy. W³aciwa struktura i
proporcje miêdzy poszczególnymi czêciami pracy, przemylana konstrukcja z
zakoñcz
e
niem uwzglêdni
a
j¹cym wnioski.
Estetyka
Uk³ad graficzny i czytelnoæ pisma.
0 – 1
Jêzyk
Poprawnoæ gramatyczna (fleksja, sk³adnia), ortograficzna i interpunkcyjna.
0 – 2
Styl
Jednorodnoæ i poprawnoæ stylistyczna.
0 – 1
razem 30 pkt.
Strona 3 z 4
5. 1901 – premiera
Wesela
·
Projekty Wyspiañskiego
Na przyk³ad: ( przyk³ady odnosz¹ siê do punktu 13 i 14)
Jan
Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny III – maj 2002 r.
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA – ARKUSZ III
Zadanie15.
Temat 3.
Wybierz i omów motywy mierci w malarstwie najwybitniejszych romantyków XIX wieku
(Goya,
Delacroix, Friedrich, Grottger).
Kryterium
Problematyka
Punktacja
Treæ
Rys
historyczny
1. Ip
o³. XIX w. to czas ruchów wolnociowych w ca³ej Europie.
0 – 1
2. Szybsza informacja o tragediach losowych.
3.
Romantyzm I po³. XIX w. to kierunek m. in. w malarstwie opozycyjny do
ch³o
d
0 – 3
j¹c swoje emocje, aby kszta³towaæ wra¿liwoæ odbiorców.
4.
Romantycy uwiadamiaj¹ sobie i widzom nieuchronnoæ mierci i pokazuj¹
ró
¿
ne jej oblicza.
Interpretacja 5.
mieræ heroiczna
–
za ideê np. wolnoci, b. wa¿nej dla romantyka. Malarz
0 – 4
– Goya –
Rozstrzelanie powstañców Madryckich
–
pokazany jest tu cz³owiek w
obliczu machiny mie
bicie anga¿uje siê po stronie walcz¹cych i zabijanych
rci plutonu egze
kucyjnego. Wolnoæ wiod¹ca lud na
barykady” –
zabici ludzie s¹ niejako czêci¹ sk³adow¹ bar
ykad; warto
powiêciæ ¿ycie dla wolnoci. Dopuszczalne inne przyk³ady.
6.
Okropnoci wojny Goyi.
Chêæ poruszenia opinii publicznej przez pokazanie bezsilnoci ofiar wobec
napastnika –
Rze na Chios
– Delacroix.
Dopuszczalne inne przyk³ady.
–
0 – 4
7.
Inspiracje literackimi motywami mierci: mieræ Ofelii Del
acroix (obraz
0 – 4
êliwa mi³oæ, szaleñstwo,
mieræ samobójcza dramatycznie pokazana; mieræ Sardanapala
–
inspiracj¹
dla Delacroix´a by³ poemat Byrona
-
mieræ w egz
otycznym dla Europejczyka
-perwersyjnym przedstawieniem
wymordowania na³o¿nic i konia na polecenie satrapy, potem odebr
anie sobie
¿ycia, by nic nie dosta³o siê w rêce w
roga. Obraz krytykowany za zbyt
ni¹
zmys³owoæ.
Dopuszczalne inne dzie³a inspirowane literatur¹.
8. Inspiracje tematami podejmowanymi w publicystyce np. Géricault: „Tratwa
meduzy”, Friedrich: „Statek
Nadzieja
”.
0 – 4
9. Friedrich – niem. romantyk, twórca melancholijnych, refleksyjnych obrazów,
uwiadamiaj¹cych cz³owiekowi jego znikomoæ przez motywy: cmentarza,
wy
kopanego grobu, grobowców, a tak¿e pomników bohaterów z przesz³oci
(ka
0 - 2
mieñ otoczony dêbami). O przemijaniu mówi¹ te¿ motywy ruin, zw³aszcza
w górach, które jako wytwo
ry Boga ujawniaj¹cego siê w naturze s¹ wieczne, a
dzie³a ludzkie, zn
ikome,
10.
W Polsce Grottger (w formie klasycysta, w treci romantyk) porusza problemy
martyrologii Polaków pod zaborem rosyjskim – „Pierwsza ofiara” w cyklu
„War
0 – 2
szawa; cykl Wojna. Pokazuje te¿ równoæ ludzi w obliczu mierci
–
„Pojednanie”.
Kompozycja
Spójna, logiczna wypowied, zachowanie ci¹g³oci i logiki wywodu oraz
spój
0 – 2
nych przejæ miêdzy kolejnymi czêciami pracy. W³aciwa struktura i
proporcje
miêdzy poszczególnymi czêciami pracy, przemylana konstrukcja z
zakoñcz
e
niem uwzglêdni
a
j¹cym wnioski.
Estetyka
Uk³ad graficzny i czytelnoæ pisma.
0 – 1
Jêzyk
Poprawnoæ gramatyczna (fleksja, sk³adnia), ortograficzna i interpunkcyjna.
0 – 2
Styl
Jednorodnoæ i poprawnoæ stylistyczna.
0 – 1
razem 30 pkt.
Strona 4 z 4
nego, intelektualnego klasycyzmu. Romantyk osobicie anga¿uje siê
przekazu
oso
Wojna wyzwala okrucieñstwo i niesie mieræ
inspirowany „Hamletem” Szekspira) – nieszcz
wiecie; teatralnoæ formy z malowniczo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]