[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Histofizjologia
nauka o czynnościach tkanek, w powiązaniu jednak z ich strukturą.
Histochemia –
nauka o metodach wybarwiania i wykrywania (reakcje barwne) substancji
chemicznych zawartych w poszczególnych tkankach oraz badająca procesy biochemiczne w
tkankach.
Histopatologia
– nauka o budowie i funkcjach tkanek organizmu w stanie chorobowym
mikroskopowe badanie zmian chorobowych i patologicznych w narzÄ…dach.
Podział tkanek:
1. Tkanka nabłonkowa
2. tkanka Å‚Ä…czna
3. tkanka łączna właściwa
4. tkanka chrzęstna
5. tkanka kostna
6. tkanka tłuszczowa
Tkanka nabłonkowa (lub nabłonek):
1. płaska jednowarstwowa
2. płaska wielowarstwowa
3. sześienna jednowarstwowa
4. sześcienna wielowarstwowa
5. walcowata jednowarstwowa
6. walcowata wielowarstwowa
7. walcowata wielorzędowa
8. przejściowa
Tkanki nabłonkowe
leżą na warstwie tkanki łącznej właściwej, z którą kontaktują błoną
podstawnÄ…
membrana basalis
.
Błona podstawna łączy nabłonek mechanicznie, transportuje substancje odżywcze i metabolity do i
z tkanki Å‚Ä…cznej.
Grubość błony podstawnej wynosi 0,2 (dziwne u)m.
W skład błony podstawnej wchodzą:
1. blaszka jasna
2. blaszka gęsta
Tkanki nabłonkowe:
Zbudowane są z komórek ściśle do siebie przylegających.
Ubogie w isotę międzykomórkową
Okrywają ciało wyścielają jamy i przewody ciała
Podział, ze względu na kształt komórek (powierzchniowych):
1. płaski (pęcherzyk płucne wyściela jamę opłucnej, naczynia krwionośne i limfatyczne – jako
endothelium śródbłonek)
2. sześcienny (w kanalikach nerkowych, części wydzielnicze gruczołów)
walcowaty (błona śluzowa żołądka)
Nabłonek jednowarstwowy walcowaty
– zbudowany jest z komórek palisadowych o biegunowym
ułożeniu organelli. Jądra leżą przy podstawie, a aparat golgiego nad jądrem. Spełnia funkcje
wydzielniczą i chłonną.
Nabłonek wielowastwowy płaski
oddziela tkankę łączną od środowiska zewnętrznego. Pokrywa
powierzchnię ciała, wyściela jamę ustną, przeył i odbytnicę.
Składa się z 6-20 warstw komórek. Nazwa pochodzi od kształtu komórek warstwy zewnętrznej.
Głębiej położone komórki są sześcienne, a warstwa podstawna zbudowana jest z komórek
walcowatych.
Nabłonek przejściowy
wyściela pęcherz moczowy icewkę moczową. Zmienia grubość zależnie od
stopnia wypełnienia pęcherza moczem.
U człowieka jest wielowarstwowy sześcienny. Powierzchniowe komórki nabłonka są duże,
sześcienne (komórki blaszkowate).
Gruczoły
Struktury wydzielnicze zbudowane z komórek receptorowo-wydzielniczych.
Secretio
proces polegający na syntezie związków drobno lub wielko cząsteczkowych z substratów
dostarczanych do komórek.
Związki te są segregowane w aparacie Golgiego, zagęszczone w pęcherzykach wydzielniczych i
uwolnione na zewnątrz komórki.
Merokrynowe ekrynowe
– gruczoły endokrynowe, ślinianki. Fuzja pęcherzyków wydzielniczych z
błoną komórkową i uwalnianie wydzieliny, sam proces wydzielania nie zmienia budowy gruczołu.
Apokrynowe –
gruczoły egzokrynowe, np. mlekowy, potowy wonny, fuzja pęcherzyków
wydzielniczych z zewnętrzną błoną – następuje skracanie komórek wydzielniczych.
Holokrynowe
– gruczoł łojowy. Cała zawartość komórek ulega przekształceniu w wydzielinę i jej
wydaleniu. Gruczoł utrzymuje się dzięki proliferacji komórek obwodowych i przesuwaniu się
nowych komórek ku światłu.
Nabłonek gruczołowy:
1. odcinka/ów wydzielniczych
2. przewodów wprowadzających
Kształt:
1. Pęcherzykowe
2. Cewkowe
3. Pęcherzykowo-cewkowe
Tkanka łączna właściwa:
wywodzi się z mezodermy, a rozwija z mezenchymy. Mezenchyma to zarodkowa i płodowa tkanka
łączna zbudowana z komórek gwiaździstych.
Tkanka łączna wykazująca duży polimorfizm.
Funcjke tkanki Å‚Ä…cznej:
1. Chroni przed zwiÄ…zkami chemicznymi i patogenami
2. Stanowi zrąb i ochronę mechaniczną dla innych tkanek i narządów, transportuje substancje
odżywcze i metabolity.
3. Chroni organizm przed obcymi.
Posiada obfitą istotę międzykomórkową, zbudowana jest z istoty podstawowej i z włókienek
białkowych.
Obecne są w niej naczynia krwionośne i wyspecjalizowane komórki.
Komórki tkanki łącznej właściwej:
1.
Fibroblasty
– najliczniejsze komórki tkanki łącznej, w miarę dojrzewania przekształcają się
w :
2.
Fibrocyty
– mające kształt wrzecionowaty z wypustkami, jedno jądro z jąderkiem.
Cytoplazma zasadochłonna (retikulum endoplazmatyczne granuralne,
rozbudowane)wykazują zdolność ruchu, mogą przeobrażać się w komórki tłuszczowe.
Miofibroblasty, perycyty
:
Podobne do poprzednich, w cytoplazmie struktury aktynowe i miozynowe. Mają zdolność
kurczenia się, występują w kosmkach jelitowych, pomiędzy naczyniami krwionośnymi i włóknami
kolagenowymi. Regulują światło naczyń.
Niektóre perycyty nie mają zdolności kurczenia się i jedynie pośredniczą w wymianie metabolitów
pomiędzy krwią i okolicznymi tkankami (opłaszczają naczynia).
Melanofory –
komórki firoblastyczne zawierające ziarna melaniny. Substancja ta dostaje się do
nich z melanocytów (endocytoza).
Występują w tęczówce i w skórze narządów płciowych.
Histocyty
– inaczej makrofagi. Komórki polimorficzne o średnicy 15-30µm – powstają w szpiku
kostnym z monoblastów, potem z monocytów wędrujących z krwi do tkanki łącznej, gdzie
dojrzewajÄ… w histocyty.
Mają drobne jądra, skondensowane, kwasochłonną cytoplazmę, liczne lizosomy, wakuole lipidowe i
fagosomy.
Wykazują zdolność fagocytozy i ruchu. Wydzielają monokininy (interleukina) biorące udział w
reakcjach immunologicznych.
Komórki tuczne –
mastocyty, powstajÄ… w szpiku.
Wykazują polimorfizm, przybierają kształt wrzecionowaty, owalny lub pełzakowy, posiadają
zasadochłonne ziarna. Wytwarzają heparynę, histaminę, serotoninę, enzymy proteolityczne i
prostaglandyny.
Tkanka łączna właściwa:
1. Tkanka łączna właściwa luźna
2. Tkanka łączna właściwa zbita:
1. Tkanka łączna właściwa zbita regularna (o utkaniu regularnym).
2. Tkanka łączna właściwa zbita nieregularnie (o utkaniu nieregularnym)
Tkanka łączna właściwa luźna
zawiera istotę podstawową, komórki i włókna tkanki łącznej.
Struktura luźna.
Wypełnia wolne przestrzenie między komórkami miąższowymi narządów, jest w tkance podskórnej
w błonach śluzowych i surowiczych. Otacza i ustala położenie naczyń krwionośnych.
Tkanka łączna właściwa zbita
zawiera więcej włókienek niż tkanka łączna luźna, włókienka są ściśle upakowane.
Występowanie: warstwa siateczkowata skóry, torebki narządów, ścięgna, więzadła.
Podział na:
1. tkankę łączną właściwą zbitą o utkaniu regularnym
2. tkankę łąćzną zbitą o utkaniu nieregularnym
Nieregularne utkanie
występuje w warstwie siateczkowatej skóry w torebkach narządowych i w
otoczkach nerwowych. Włókna kolagenowe występują w pęczkach biegnących w różnych
kierunkach. Włóknom kolagenowym towarzyszą włókna sprężyste.
Tkanka Å‚Ä…czna zbita regularna
– wchodzi w skład ścięgien.
Ścięgno zbudowane jest z równoległych do siebie pęczków włókien kolagenowych zatopionych w
skąpej istocie podstawowej. Między pęczkami włókien znajdują się fibrocyty ułożone w szeregi
Posczególne pęczki otoczone są luźniejszą tkanką łączną, a całe ścięgno otaczają pęczki włókien
kolagenowych o przebiegu okrężnym.
Włókna tkanki łącznej.
Włókna kolagenowe
zwane klejodajnymi zbudowane z fibrylarnego białka kolagenu. Kolagen
stanowi 1/3 ogólnej zawartości białka organizmu człowieka. Spośród aminokwasów zawiera
głównie glicynę, prolinę i hydroksyprolinę.
Włókna siateczkowe
czyli retikulinowe są srebrochłonne. Zbudowane są z tropokolagenu. Tworzą
zrąb narządów.
Włókna sprężyste
występują w formie sieci budując tętnice, płuca, małżowiny uszne. Są
elastyczne i rozciągliwe. Zbudowane z białka elastyny i mikrofibryny.
Tkanka tłuszczowa:
1. Tkanka tłuszczowa żółta
2. Tkanka tłuszczowa brunatna
Głółną masę tkanki stanowią komórki tłuszczowe, kształtu jajowatego, okrągłego lub
wielościennego, średnicy około 100 µm. Istota międzykomórkowa jest skąpa, pasemkowa.
Tkanka tłuszczowa brunatna
rozwija się w ostatnich dwóch miesiącach życia płodowego i w
okresie niemowlęctwa, potem zanika. Występuje pod skórą wokół dużych tętnic brzusznych i nerek.
Produkuje ciepło. Obfita u zwierząt przechodzących hibernację w okresie zimy.
Tkanka tłuszczowa żółta
zawiera barwnik karenoid. Komórki zwie się adipocytami. Komórki
zawierają jedną dużą kroplę tłuszczu, cytoplazma peryferyjnie, pasemkowa.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]