[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Egzamin maturalny z biologii – maj 2002 r.
__________________________________________________________________________________________
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO II
·
Model odpowiedzi uwzglêdnia jej zakres merytoryczny, a nie jest cis³ym wzorcem
sformu³owania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadañ zamkniêtych).
·
Za zadania otwarte, za które mo¿na przyznaæ tylko jeden punkt, przyznaje siê punkt
wy³¹cznie za odpowied w pe³ni poprawn¹.
·
a zadania otwarte, za które mo¿na przyznaæ wiêcej ni¿ jeden punkt, przyznaje siê tyle
punktów, ile prawid³owych elementów odpowiedzi (zgodnie z wyszczególnieniem
w
·
Je¿eli podano wiêcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) ni¿ wyn
kluczu) przedstawi³ zdaj¹cy.
ika to z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu.
·
Je¿eli podane w odpowiedzi informacje (równie¿ dodatkowe, które nie wynikaj¹
z
omawianego zagadnienia
i zaprzeczaj¹ udzielonej prawid³owej odpowiedzi, odpowied tak¹ nale¿y oceniæ na zero
punktów.
Model odpowiedzi i schemat punktowania zadañ z arkusza II
polecenia w zadaniu) wiadcz¹ o zupe³nym braku zrozumienia
Numer
zadania
Oczekiwana odpowied
Maksymalna
punktacja
za zadanie
26.
Za ka¿d¹ z dwóch prawid³owo przedstawion¹ cechê wspóln¹
- po 1 pkt.
Przyk³ady cech:
2
-
obecnoæ podwójnej b³ony bia³kowo
-lipidowej (1pkt),
-
b³ona wewnêtrzna pofa³dowana (1pkt),
-
wnêtrze wype³nione substancj¹ bia³kow¹ (1pkt),
-
zawieraj¹ DNA (1pkt),
- rybosomy (1pkt).
27.
- 1 pkt.
Prawid³owa odpowied: zdania B i D (1 pkt).
Za trafne uzasadnienie wyboru ka¿dego z dwóch zdañ
3
– po 1 pkt.
Przyk³ady uzasadnienia wyboru zdañ B i D:
-
zdanie B -
wród obu typów komórek mog¹ wystêpowaæ tak
ie, które
oddychaj¹ tlenowo lub beztlenowo (1 pkt),
-
zadanie D - w komórkach prokariotycznych, podobnie jak w
eukariotycznych, wystêpuj¹ rybosomy niezbêdne w biosyntezie bia³ek
(1 pkt).
28.
Za prawid³owe przedstawienie wspólnej cechy budowy owoców
– 1 pkt.
2
-
wszystkie owoce zawieraj¹ nasiona (1 pkt).
-
Za prawid³owe okrelenie wspólnej funkcji owoców
– 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: wszystkie owoce umo¿liwiaj¹ rozprzestrzenianie siê rolin
(1 pkt).
Strona 1 z 5
Zasady oceniania
·
Za rozwi¹zanie zadañ z arkusza II mo¿na uzyskaæ maksymalnie 60 punktów.
·
Za odpowiedzi do poszczególnych zadañ przyznaje siê wy³¹cznie pe³ne punkty.
Z
Za prawid³owy wybór dwóch b³êdnych zdañ
Przyk³ady cech:
wszystkie owoce maj¹ owocniê (1 pkt).
Egzamin maturalny z biologii – maj 2002 r.
__________________________________________________________________________________________
29.
Za prawid³owo okrelon¹ funkcjê zwi¹zan¹ ze zdolnoci¹ DNA do replikacji
2
– 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: replikacja umo¿liwia przekazanie kompletnej informacji
genetycznej komórkom potomnym powsta³ym w wyniku podzia³u
(mitotycznego) (1 pkt).
Za prawid³owo okrelon¹ funkcjê zwi¹zan¹ ze zdolnoci¹ DNA do transkrypcji
1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: transkrypcja umo¿liwia wytworzenie matrycy do syntezy
bia³ka (jest jednym z warunków ekspresji informacji genetycznej)
–
(1 pkt).
30.
Za prawid³owe przedstawienie ka¿dej z dwóch adaptacji nab³onka do pe³nionej
funkcji - po 1 pkt.
Przyk³ady odpowiedzi:
2
-
obecnoæ rzêsek u³atwia wy³apywanie zanieczyszczeñ py³owych z
wdychanego
powietrza (1 pkt),
-
obecnoæ gruczo³ów luzowych (ich wydzielina powleka powierzchniê
n
ab³onka) umo¿liwia nawilgocenie wdychanego powietrza (zlepianie
zanieczyszczeñ py³owych, co u³atwia ich usuwanie) (1 pkt).
31.
Za ka¿d¹ z dwóch prawid³owo ustalon¹ zale¿noæ
– po 1 pkt.
2
Przyk³ady odpowiedzi:
mniejsza zawartoæ wody w nasionach warunkuje d³u¿sze zachowanie
zdolnoci nasion do kie³kowania (1 pkt),
-
ni¿sza temperatura przechowywania nasion warunkuje d³u¿sze zachowanie
zdolnoci nasion do kie³kowania (1 pkt).
32.
Za ka¿d¹ z trzech prawid³owo opisan¹ cechê fotosyntezy i chemosyntezy
–
po 1 pkt.
Przyk³ady odpowiedzi:
3
-
pierwotne ród³o energii: A
–
wiat³o, B
–
energia wi¹zañ chemicznych
- znaczenie procesu dla organizmu: C i D –
wytwarzanie zwi¹zków
organicznych potrzebnych organizmowi (od¿ywian
prostych zwi¹zkach mineralnych (1 pkt),
ie, gromadzenie
w
syntetyzowanych zwi¹zkach organicznych energii potrzebnej organizmowi)
(1 pkt),
- znaczenie dla ekosystemu: E –
ród³o pokarmu (zwi¹zków organicznych,
tlenu) dla heterotrofów (umo¿liwia przep³yw energii przez ekosystem),
przekszta³canie wystêpuj¹cych w pod³o¿u zwi¹zków nieprzyswajalnych
(truj¹cych) dla rolin w zwi¹zki przyswajalne (nietruj¹ce) czyli obieg
pierwiastków w przyrodzie (1 pkt).
33.
Za wybór jogurtu 3 – 1 pkt.
Za prawid³owe uzasadnienie
2
– 1 pkt.
Przyk³ady uzasadnienia:
-
dieta przeciwmia¿d¿ycowa powinna zawieraæ ma³o t³uszczów, ma³o
wêglowodanów, a jogurt nr 3 w
porównaniu z pozosta³ymi ma najni¿sz¹
zawartoæ t³uszczu (1 pkt),
-
jogurt ten jest najmniej kaloryczny w porównaniu z pozosta³ymi, jego
spo¿ywanie nie powinno prowadziæ do gromadzenia t³uszczów w organizmie
(co zapobiega mia¿d¿ycy) (1 pkt).
Strona 2 z 5
-
w
F –
Egzamin maturalny z biologii – maj 2002 r.
__________________________________________________________________________________________
34.
Za ka¿d¹ z dwóch prawid³owo sformu³owan¹ i trafn¹ hipotezê
– po 1 pkt.
2
Przyk³ady hipotez:
-
zwiêkszona zawartoæ glinu w glebie wp³ywa ograniczaj¹co na rozwój systemu
korzeniowego sosny (1 pkt),
-
im wiêksza zawartoæ glinu w glebie, tym silniejsze zaha
mowanie wzrostu
(rozwoju) sadzonek sosny (1 pkt).
35.
Za prawid³owe przypisanie ka¿dej z trzech par informacji, dotycz¹cych
fermentacji mlekowej i oddychania tlenowego – po 1 pkt.
Poprawna odpowied:
- 1 – kwas mlekowy, 2 – woda (1 pkt),
- 3 – nie, 4 – tak (1 pkt),
- 5 – cytoplazma, 6 – mitochondrium (1 pkt).
3
36.
Za ka¿dy z dwóch trafnie sformu³owany problem
- po 1 pkt.
2
Przyk³ady odpowiedzi:
-
zale¿noæ miêdzy aktywnoci¹ ¿yciow¹ organizmów a iloci¹
mitochondriów w komórkach ró¿nych rodzajów tkanek (1p
-
zale¿noæ miêdzy intensywnoci¹ oddychania komórkowego a rodzajem
tkanki (1pkt).
kt),
37.
Za trafny zestaw dowiadczalny do sprawdzanej hipotezy
– 1 pkt.
2
Za trafny sposób ustalania wyników – 1 pkt.
Przyk³ady odpowiedzi:
-
zestaw dowiadczalny
– co najmn
iej dwie roliny tego samego gatunku z
ró¿n¹
liczb¹ lici (o ró¿nej powierzchni lici) umieszczone w naczyniach
(probówkach) z jednakow¹ iloci¹ wody (1 pkt).
- ustalanie wyników –
po okrelonym czasie trwania dowiadczenia zmierzenie
(ustalenie) iloci pozosta³ej wody w poszczególnych naczyniach (probówkach)
(1 pkt).
38.
– 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: linia obrazuje pierwotn¹ odpowied immunologiczn¹ na
antygen 2 (1 pkt).
Za prawid³owe sformu³owanie ka¿dego z dwóch wniosków
3
– po 1 pkt.
Przyk³ady wniosków:
-
maksymalny poziom przeciwcia³ w pierwotnej odpowiedzi immunologicznej
jest ni¿szy ni¿ w odpowiedzi wtórnej (1 pkt),
-
wtórna odpowied immunologiczna jest skuteczniejsza od pierwotnej (wy¿
szy
-
w obu rodzajach odpowiedzi immunologicznej poziom przeciwcia³ jest
zmienny, ma fazê wzrostu, maksimum i spadku (1 pkt).
39.
Za poprawnie okrelon¹ zawartoæ ka¿dego z trzech sk³adników
- po 1 pkt.
3
Przyk³ady poprawnych
odpowiedzi:
- woda –
zawartoæ w miejscu A jest wiêksza ni¿ w miejscu B (1 pkt),
- mocznik - –
zawartoæ w miejscu A jest mniejsza ni¿ w miejscu B (1 pkt),
-
aminokwasy -
zawartoæ w miejscu A jest wiêksza ni¿ w miejscu B (1 pkt).
Strona 3 z 5
Za prawid³owe okrelenie, co ilustruje linia kropkowana wykresu
poziom przeciwcia³) (1 pkt),
Egzamin maturalny z biologii – maj 2002 r.
__________________________________________________________________________________________
40.
– 1 pkt.
Przyk³ady cech: zap³odnienie wewnêtrzne, wykszta³cenie b³on p³odowych
3
(1 pkt).
Za prawid³owe uzasadnienie wartoci adaptacyjnej ka¿dej z dwóch wskazanych
cech gadów – po 1 pkt.
Przyk³ady uzasa
dnienia:
-
zap³odnienie wewnêtrzne
-
plemniki nie s¹ nara¿one na wysychanie
rodowisku l¹dowym, ponadto docieraj¹ szybko (i skutecznie) do komórki
jajowej (1 pkt),
-
zapewniaj¹ one odpowiednie warunki
(wilgotnoæ, dostêp substancji od¿ywczych, zbieranie produktów przemiany
materii, dostêp tlenu), rozwijaj¹cemu siê zarodkowi w rodowisku l¹dowym
wykszta³cenie b³on p³odowych
–
(w jaju na l¹dzie) (1 pkt).
41.
Za prawid³owe przyporz¹dkowanie ka¿dych dwóch z czterech elementów kwiatu
z rysunku B i A – po 1 pkt.
Poprawne zestawienie: a – 4, b – 5, c – 2, d – 3.
Za poprawne wyjanienie ewolucyjnego pochodzenia s³upka
3
– 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: s³upek powsta³ ze zroniêcia siê owocolistków (1 pkt).
42.
Za prawid³owe wyjanienie mechanizmu wygiêcia siê pê
du – 1 pkt.
2
Przyk³ad odpowiedzi:
zwiêkszone stê¿enie auksyn po dolnej stronie pêdu powoduje szybszy jej
wzrost (w porównaniu ze stron¹ górn¹) i wygiêcie pêdu w górê (1 pkt).
Za trafne wskazanie i uzasadnienie, która reakcja jest przyk³adem geotropizmu
ujemnego – 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: geotropizmem ujemnym jest reakcja pêdu na si³ê
przyci¹gania ziemskiego, gdy¿ kierunek wygiêcia pêdu (w górê) jest przeciwny
do kierunku dzia³aj¹cego bodca (si³y grawitacji) (1 pkt).
43.
Za prawid³owe narysowanie schematu uwzglêdniaj¹cego:
3
we w³aciwej kolejnoci wymienione w tekcie elementy, uczestnicz¹ce
w
regulacji: podwzgórze, przysadka mózgowa (przedni p³at), hormony tropowe,
gruczo³ docelowy, hormon X, jego podwy¿szony i obni¿ony poziom (w krwi)
–
1 pkt,
- drogi hamowania funkcji wydzielniczej podwzgórza i przysadki – 1 pkt,
-
drogê pobudzania funkcji wydzielniczych podwzgórza
– 1 pkt.
44.
Za stwierdzenie, ¿e badany groch jest heterozygotyczny
– 1 pkt.
3
Za trafne uzasadnienie odpowiedzi – 1 pkt.
Przyk³ady u
zasadnienia:
-
groch jest heterozygotyczny, poniewa¿ potomstwo jest zró¿nicowane (po³owa
potomstwa ma na
siona okr¹g³e, po³owa za kanciaste) (1 pkt);
-
gdyby by³ homozygotyczny, wszystkie potomne organizmy
by
³yby
jednakowe
(1 pkt).
Za poprawnie zapisan¹ krzy¿ówkê
– 1 pkt.
Przyk³ad zapisu:
P: Aa x aa Aa –
– groch kanciasty
F
1
Aa Aa aa aa stosunek fenotypów 1:1 (1 pkt)
groch okr¹g³y, aa
45.
Za ka¿dy z dwóch trafny argument po
– 1 pkt.
Przyk³ady argumentów:
2
-
s¹ to osobniki najbardziej spokrewnione (maj¹ taki sam genotyp) (1 pkt),
-
ewentualne ró¿nice fenotypowe s¹ wynikiem wp³ywu rodowiska (1 pkt).
Strona 4 z 5
Za wskazanie w³aciwych dwóch cech rozrodu gadów
w
-
-
Egzamin maturalny z biologii – maj 2002 r.
__________________________________________________________________________________________
46.
Za ka¿dy z dwóch trafny argument po
– 1 pkt.
2
Przyk³ady argumentów:
-
uzyskiwanie organizmów transgenicznych umo¿liwia podniesienie wartoci
u¿ytkowej niektórych rolin uprawnych (1 pkt),
-
organizmy transgeniczne mog¹ byæ pomocne w rozwi¹zaniu problem
u
produkcji niektórych leków (1 pkt),
-
prace nad organizmami transgenicznymi przyczyniaj¹ siê do rozwoju
nauki (in¿ynieria genetyczna, biotechnologia itd.) (1 pkt).
Je¿eli zostan¹ podane przyk³ady z tekstu to taka odpowied jest równie¿
uznawana.
47.
Za
prawid³owe okrelenie stopnia pokrewieñstwa miêdzy wskazanymi parami
organizmów – 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi:
2
-
stopieñ pokrewieñstwa miêdzy æm¹ i much¹ jest mniejszy ni¿ miêdzy koniem i
os³em (1pkt).
Za trafne uzasadnienie odpowiedzi –1 pkt.
Przyk³ad uz
asadnienia:
w cytochromach c æmy i muchy jest wiêcej ró¿nych aminokwasów ni¿ w
cytochromach c konia i os³a (1 pkt).
48.
Za prawid³owe rozpoznanie i nazwanie rodzaju sukcesji na obu obszarach
– po 1
2
pkt.
Poprawna odpowied: I obszar
– sukcesja pierwotna, II obszar – sukcesja
wtórna) (1 pkt).
Za okrelenie ró¿nicy miêdzy rodzajami sukcesji
– 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: sukcesja pierwotna ma miejsce na terenie
(niezasiedlonym), na którym wczeniej nie wystêpowa³a ¿adna biocenoza;
sukcesja wtórna zachodzi
tam, gdzie wystêpuje jaka biocenoza (i prowadzi do
jej zmiany) (1 pkt).
49.
– 1 pkt.
Przyk³ad odpowiedzi: wzrost zu¿ycia energii j¹drowej i energii pochodz¹cej ze
róde³ niekonwencjonalnych (spadek wykorzystania
3
ropy naftowej i gazu
Za trafne okrelenie ka¿dej z dwóch przyczyn
– po 1 pkt.
Przyk³ady odpowiedzi:
-
wzrost zainteresowania niekonwencjonalnymi ród³ami energii w zwi¹zku z
powszechn¹ opini¹, ¿e s¹ one bardziej eko
logiczne (1 pkt),
-
ni¿sze ca³kowite koszty uzyskiwania energii j¹drowej w porównaniu z
uzyskiwaniem energii, na przyk³ad ze spalania wêgla (1 pkt)
-
wyczerpywalnoæ zasobów (1 pkt).
50.
Za ka¿dy z dwóch racjonalny argument (niezale¿nie od pogl¹du za, czy p
rzeciw)
2
– po 1 pkt.
Przyk³ady odpowiedzi:
-
ogrody zoologiczne mog¹ pe³niæ rolê banków genów gatunków gin¹cych
- (1 pkt),
-
ogrody zoologiczne mog¹ byæ miejscem reprodukcji zwierz¹t nale¿¹cych do
gatunków gin¹cych (1 pkt),
-
obserwacja zwierz¹t pozwala dok³adniej poznaæ ich biologiê (1 pkt),
Strona 5 z 5
-
Za prawid³owe okrelenie tendencji zmian
ziemnego jako noników energii) (1 pkt).
-
wyrz¹dzamy krzywdê zwierzêtom, zamykaj¹c je w klatkach (1 pkt).
[ Pobierz całość w formacie PDF ]