[ Pobierz całość w formacie PDF ]
SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZ II
Zadanie 21.1
Numer
polecenia
Proponowana odpowiedź
Punktacja
1. • „Panny z Avignonu” (z Awinionu);
• Pablo Picasso;
• obraz olejny na płótnie.
0-1
0-1
0-1
2. • 1906-1907 (pierwsze dziesięciolecie XX w.);
• kubizm (wczesna faza kubizmu ewentualnie określana jako prekubistyczna,
murzyńska (négre), cézannowska).
0-1
0-1
3.
Opis kompozycyjny:
• obraz przedstawia pięć silnie zdeformowanych aktów kobiecych z martwą
naturą pośrodku dolnej partii ujętą płasko od góry, całość ukazana na tle
mocno pofałdowanych draperii;
• postaci umieszczone zostały w rzędzie prawie na jednym planie,
nieznacznie zróżnicowanym przestrzennie;
• można wyróżnić dwie grupy figur: trzy z nich stojące po lewej stronie
patrząc od widza, zajmują większą część płaszczyzny płótna, pozostałe
dwie umieszczone jedna nad drugą znajdują się po prawej jego stronie;
• zwracają uwagę uproszczone twarze, z których trzy artysta upodobnił do
masek o charakterze archaicznym (barbarzyńskim, prymitywnym,
afrykańskim, iberyjskim);
• dwie postaci pośrodku ukazane frontalnie z uniesionymi za głowę ramionami
stoją w klasycznej pozie aktu. Pozostałe trzy umieszczone przy bocznych
krawędziach płótna skierowane ku środkowi zamykają kompozycję;
• w prawej dolnej części obrazu patrząc od strony widza wyróżnia się duża
(masywna), siedząca tyłem kobieta z odwróconą gwałtownie ku nam
twarzą – maską.
Analiza formalna:
• kompozycja została wtłoczona w ciasną, nieokreśloną przestrzeń
przedstawioną bez uwzględnienia praw perspektywy zbieżnej, o
niesprecyzowanym źródle i kierunku padania światła;
• forma jest znacznie zróżnicowana pod względem siły wyrazu deformacji
aktów. Sylwetki z dwóch stron ujmujące grupę, określone mocnymi
rytmami przeciwstawiają się delikatnym uproszczonym kształtom w
centrum sceny;
• postaci oraz draperie zostały jakby brutalnie pocięte i rozbite na
geometryczne płaszczyzny, przypominające uproszczone formy
„wyciosane siekierą”;
• nastąpiła destrukcja ładu przestrzennego w kierunku dekompozycji
elementów, bardziej płaskiego traktowania brył i otoczenia celem
tworzenia nowych relacji pomiędzy nimi oraz spotęgowania ekspresji;
• chłodny błękit i biel draperii skontrastowany został z ugrami i różami ciał,
wzmocnionymi plamami brązu i rwącymi się liniami konturu;
• całość namalowana jest z wielką gwałtownością oraz intensywnością,
podkreśloną przez dynamikę geometrycznych form, ich układ rytmiczny
oraz kontrasty kolorystyczne.
Proponowana interpretacja:
• tytuł obrazu ironicznie odnosi się do prostytutek z domu publicznego przy
ulicy Avignon w Barcelonie;
• forma ciała kobiecego – niegdyś symbol piękna – została brutalnie
zdeformowana. Jest to dosadna parafraza klasycznych aktów i wyzwanie
wobec tradycji;
• taka interpretacja kobiecego ciała była efektem wprowadzenia
nowatorskich rozwiązań formalnych;
• wykorzystanie motywu masek murzyńskich nadaje scenie charakter
magiczny wywołujący atmosferę tajemniczości i niepokojącej gry
oddziałującej na odbiorcę;
0-3
0-1
0-1
0-1
0-2
0-1
0-2
0-1
0-1
0-2
0-1
0-2
0-1
0-1
0-1
0-1
• między postaciami nie wyczuwa się żadnych relacji, pozostają wzajemnie
wyobcowane emocjonalnie.
0-1
4.
a.
Miejsce obrazu w twórczości artysty:
• artysta jest Hiszpanem, który po przyjeździe do Paryża znalazł się najpierw
pod wpływem postimpresjonizmu (m.in. Lautrec, Gauguin), później
następuje okres zwany błękitnym i różowym;
• w okresie kiedy powstał obraz Picasso ulegał wpływom Cézanne’a:
− zainteresowanie jego twórczością jest typowe dla pierwszej
prekubistycznej fazy kubizmu (1907-1909) zw. też cézannowską,
charakteryzującą się geometryzacją i deformacją form, uproszczeniem
przestrzeni i klarownością struktur;
• dzieło jest także efektem zainteresowania artysty sztuką afrykańską (oraz
staroiberyjską), otwierając drogę eksperymentom kubistycznym;
• Picasso coraz śmielej zacznie deformować postać ludzką i zerwie
z naturalistyczną formą. Stanowi to poszerzenie dotychczasowego pola
inspiracji artystycznych w sztuce.
b.
Wpływ dzieła na sztukę nowoczesną:
• obraz ma znaczenie przełomowe, uznawany jest za punkt zwrotny
rewolucji artystycznej, manifest nowej sztuki awangardowej, podważa
dotychczasowe reguły malarstwa oraz klasycznie pojmowaną ideę piękna;
• tak odważny sposób przedstawiania aktu zainspiruje różnorodne, często
szokujące formy rozwiązania;
• jest kresem iluzjonistycznego malarstwa uprawianego od czasów
renesansu, proponując odmienny, nowoczesny język sztuki awangardowej,
otwiera drogę do całkowitej autonomii dzieła jako faktu artystycznego;
• obraz zapowiadający radykalizm wypowiedzi kubizmu ośmielił liczne,
dalsze poszukiwania artystyczne:
− pośrednio wywarł wpływ na włoskich futurystów, rosyjskich
kubofuturystów, polskich formistów, konstruktywistów i twórców
abstrakcji geometrycznej;
• widziano też w „Pannach z Avignon” kamień milowy w kierunku
abstrakcji – to nie natura stanowiła odtąd punkt odniesienia artysty, ale
sztuka mogła wyznaczać własne reguły w oparciu o autonomiczne środki
wyrazu.
0-1
0-2
0-1
0-1
0-2
0-1
0-1
0-2
0-1
Zadanie 21.2
Numer
polecenia
Proponowana odpowiedź
Punktacja
1.
• „Drzwi Gnieźnieńskie” – wrota Katedry w Gnieźnie;
(ufundowane dla katedry romańskiej arcybiskupstwa gnieźnieńskiego).
0-2
2.
• styl romański;
• wiek XII (ostatnia ćwierć XII w.);
• odlane z brązu (stop miedzi i cyny).
0-1
0-1
0-1
3.
Tematyka
:
• sceny ilustrują żywot świętego Wojciecha, patrona katedry metropolitalnej
i państwa polskiego św. Wojciech, biskup praski po wygnaniu z Czech przybył
na zaproszenie króla Bolesława Chrobrego do Polski (w 996 r.) w celu
przeprowadzenia misji chrystianizacyjnej wśród Prusów, gdzie po
kilkudniowym pobycie poniósł śmierć męczeńską (997 r.);
• jego szczątki zostały złożone w Katedrze Gnieźnieńskiej, która stała się
miejscem kultu relikwii pierwszego polskiego świętego.
Kompozycja
:
• Drzwi Gnieźnieńskie w monumentalnej skali składają się z dwu skrzydeł
(nierównej wielkości) dekorowanych płaskorzeźbami;
• podzielone są na prostokątne pola wypełnione figuratywnymi scenami,
rozłożone po 9 kwater na każdym skrzydle;
• oba skrzydła obwodzi dekoracyjny pas ornamentalny (tzw. bordiura)
z motywem falującej wici roślinnej, w którą wplecione zostały motywy postaci
ludzkich oraz zwierzęta rzeczywiste i fantastyczne;
• 18 scen z życia św. Wojciecha podzielonych zostało, zgodnie z układem
skrzydeł, na dwa podstawowe cykle zachowujące bieg chronologiczny
wydarzeń;
• lewe skrzydło drzwi przedstawia sceny z życia świętego od chwili narodzin do
przyjazdu do Polski a prawe skrzydło misję w Prusach oraz męczeńską śmierć
inicjującą kult św. Wojciecha;
• mocny przestrzennie akcent stanowią dwie koładki, w kształcie lwich głów
(tzw. antaby), pełniące również funkcję uchwytów.
Forma:
• na 18 kwaterach i bordiurze przedstawiono postaci o wyrazistych i wymownych
gestach oraz typizowanych oddanych realistycznie twarzach;
• smukły kanon postaci podkreślają szaty o schematycznie potraktowanych
zrytmizowanych fałdach;
• kompozycja jest jednoplanowa z drobnym reliefem na gładkim tle;
• cechuje ją uproszczona, oszczędna forma o linearnej stylizacji;
• kompozycję scen charakteryzuje czytelność narracji inspirowanych zapewne
malarstwem miniaturowym.
Treści ideowe:
• Drzwi Gnieźnieńskie wykonane w XII w. ilustrują istotne wydarzenia stojące u
początków państwa polskiego o znaczeniu religijnym i politycznym;
• przypominając misję chrystianizacyjną i męczeńską śmierć św. Wojciecha są
wyrazem wyjątkowej roli jaką pełnił święty w umacnianiu państwowości
polskiej;
• sceny utrzymane są w duchu symbolicznej narracji, na lewym skrzydle
przedstawiona została faza dojrzewania duchowego, motyw stopniowego
osiągania doskonałości moralnej (kierunek odczytania od dołu ku górze), na
prawym skrzydle ukazana działalność misyjna i sens poniesionej ofiary
(kierunek odczytania od góry ku dołowi);
• dzieje świętego upodobnione zostały do dziejów samego Chrystusa i pełniły
funkcję dydaktyczną jako tzw. Biblia dla ubogich (Biblia pauperum),
ilustracyjny cykl scen z życia świętego, powszechnie czytelny dla
niepiśmiennych stanowił przykłady do naśladowania dla wiernych zgodnie z
ideami epoki średniowiecza;
• wplecione postaci i zwierzęta w wić roślinną bordiury ukazują w sposób
symboliczny średniowieczny obraz walki dobra ze złem.
0-2
0-1
0-2
0-2
0-1
0-1
0-2
0-1
0-2
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-2
0-2
0-1
4.
Znaczenie historyczne:
• kult św. Wojciecha przyczynił się do uniezależnienia polskiego kościoła od
hierarchii kościoła niemieckiego oraz wzmocnienia politycznego Polski
uzarania jej państwowości – wyrazem tego był zjazd gnieźnieński
i pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu świętego w 1000 r.;
• charakterystyka drzwi w ujęciu treściowym wyraża program ideowy aktualny
w XII-wiecznej Polsce – rozpowszechniały i umacniały kult patrona Polski
i przyczyniały się do utrzymania jedności państwowej w dobie rozbicia
dzielnicowego;
• przypomnienie misji świętego Wojciecha było aktualnym w XII w. wezwaniem
do szerzenia chrześcijaństwa w dobie chrystianizacji Pomorzan przez Bolesława
Krzywoustego – pełniły zatem propagandową rolę w polityce kościoła
polskiego;
• w okresie rozbicia dzielnicowego wyznaczały szczególną rolę stolicy
metropolitalnej i samej Katedrze Gnieźnieńskiej;
Znaczenie artystyczne:
• cechy formalne gnieźnieńskich podwoi nawiązują do romańskich wyrobów
z brązu wykonywanych w warsztatach na Zachodzie Europy (środowisko
artystyczne z nad Mozy);
• cechy stylistyczne Drzwi Gnieźnieńskich pozwalają zestawić je z nieliczną
grupą podobnych dzieł np. na terenie Włoch (np. w kościele San Zeno
w Weronie) lub z obszaru Niemiec (np. w Hildesheim);
• obiektem łączącym europejskie przykłady ze środowiskiem polskim są Drzwi
Płockie (obecnie w Nowogrodzie) z połowy XII w., które prawdopodobnie były
pierwszym na ziemiach polskich tego typu dziełem;
• Drzwi Gnieźnieńskie ze względu na wyjątkowy program ikonograficzny,
poświęcony w całości tylko św. Wojciechowi są unikalnym dziełem;
• urzeczywistnieniem uprzywilejowanej roli i wyjątkowej funkcji katedry
gnieźnieńskiej była fundacja drzwi brązowych, dlatego też zadbano o ich
wysoki poziom artystyczny;
• zachowanie jednolitej kompozycji artystycznej, powściągliwość poszczególnych
scen, oraz dekoracyjność utrzymanej w duchu romańskiej symboliki bordiury
pozwala uznać Drzwi Gnieźnieńskie za dzieło o wyjątkowej wartości
artystycznej.
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
Zadanie 2
1.3
Numer
polecenia
Proponowana odpowiedź
Punktacja
1.
• Kościół Il Gesú (Imienia Jezus);
• Rzym;
• (główny) kościół zgromadzenia jezuitów.
0-1
0-1
0-1
2. • druga połowa XVI wieku (1568 r.);
• barok (wczesna faza baroku, barok kontrreformacyjny z elementami
manieryzmu);
• projekt kościoła autorstwa (Giacomo Barozzi) da Vignola, fasada według
projektu Giacomo della Porta.
0-1
0-1
0-1
3.
Plan:
• kościół podłużny na planie krzyża łacińskiego, zamknięty półkolistą apsydą,
z ramionami transeptu wysuniętymi nieznacznie poza linię muru;
• korpus jednonawowy z rzędami kaplic po bokach połączonych między sobą
wąskimi przejściami;
• na skrzyżowaniu nawy z transeptem znajduje się kopuła na planie koła.
Układ przestrzenny:
• skomponowany z dwóch segmentów: centralnej części prezbiterialnej
i krótkiego, szerokiego korpusu;
• wnętrze sklepione kolebkowo z dominantą wyniosłej kopuły na bębnie;
• podział ścian przeprowadzony przy pomocy pilastrów w układzie
dwukondygnacjowym: w strefie dolnej szerokie arkady otwarte na wnętrze
nawy, powyżej rząd okien;
• wnętrze nawy obszerne, przestronne (ukierunkowane ku ołtarzowi
głównemu);
• liczne okna umieszczone w górnej partii murów i bębnie kopuły rozświetlają
wnętrze tworząc zróżnicowane efekty światłocieniowe, z zaakcentowaniem
przestrzeni pod kopułą.
Opis fasady:
• fasada dwukondygnacjowa (piętrowa) zwieńczona trójkątnym przyczółkiem
(tympanonem);
• dolna kondygnacja fasady pięciopolowa, górna trójpolowa, oddzielone
belkowaniem;
• różnica szerokości obu kondygnacji wyrównana za pomocą łączących je
miękkich linii spływów wolutowych (ślimacznic);
• fasada podzielona parami pilastrów;
• na osi centralnej: portal główny ujęty kolumnami, zwieńczony trójkątnym
przyczółkiem w łuku na pasie belkowania, powyżej w górnej kondygnacji
półkoliście zamknięte okno;
• w polach bocznych wnęki (nisze) na pomieszczenie rzeźb;
• fasada monumentalna, szeroka, w układzie horyzontalnym;
• elementy dekoracyjne podporządkowane strukturze architektonicznej.
Program ideowy a koncepcja architektoniczna:
• układ przestrzenny kościoła został dostosowany znakomicie do potrzeb
duszpasterskich jezuitów, którzy odegrali pierwszoplanową rolę w dziele
reformy Kościoła po Soborze Trydenckim i w powstrzymaniu reformacji
(kontrreformacja);
• szeroka nawa pozwalała na zgromadzenie licznych wiernych i kierowała ich
wzrok ku ołtarzowi głównemu „zachęcając” do aktywnego
współuczestnictwa we mszy św. oraz skupiała uwagę wiernych na kazaniach
wygłaszanych z ambony (efekty teatralne);
• wnętrza kaplic oddzielone od nawy, stwarzały odpowiedni nastrój dla
indywidualnej modlitwy medytacyjnej, (zalecanej przez założyciela jezuitów
św. Ignacego Loyolę);
• przejścia pomiędzy kaplicami umożliwiały poruszanie się procesji wokół
wnętrza kościoła;
• operowanie zróżnicowanym światłem oraz dobra akustyka wnętrza (muzyka
0-2
0-2
0-1
0-1
0-1
0-2
0-1
0-1
0-2
0-2
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-1
0-2
0-2
0-1
0-1
0-1
[ Pobierz całość w formacie PDF ]