[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Miejsce
na naklejkę
z kodem szkoły
dysleksja
MBI-R1_1P-072
EGZAMIN MATURALNY
Z BIOLOGII
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 150 minut
MAJ
ROK 2007
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron (zadania
1 – 39). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu
nadzorującego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym
zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
6. Podczas egzaminu możesz korzystać z ołówka i gumki
(wyłącznie do rysunków) oraz linijki.
7. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający.
Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL.
Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne
zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe.
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie
60 punktów
Życzymy powodzenia!
Wypełnia zdający przed
rozpoczęciem pracy
KOD
ZDAJĄCEGO
PESEL ZDAJĄCEGO
2
Egzamin maturalny z biologii
Poziom rozszerzony
Zadanie 1.
(1 pkt)
W tabeli przedstawiono wyniki pomiarów ciśnienia parcjalnego gazów oddechowych oraz
prężność tych gazów w naczyniach włosowatych.
Ciśnienie
Gaz
oddechowy
Ciśnienie parcjalne w
Prężność gazów
w naczyniach włosowatych płuc
powietrzu
atmosferycznym
powietrzu
pęcherzykowym
krew tętnicza
krew żylna
Tlen (O
2
)
160 mm Hg
100 mm Hg
95 mm Hg
40 mm Hg
Dwutlenek węgla (CO
2
)
0,33 mm Hg
40 mm Hg
40 mm Hg
46 mm Hg
Na podstawie powyższych danych zaznacz
trafne
wyjaśnienie mechanizmu przenikania
tlenu z powietrza pęcherzykowego do krwi oraz dwutlenku węgla z krwi do powietrza
pęcherzykowego.
A.
Występuje dyfuzja tych gazów zgodna z gradientem ich ciśnień w powietrzu
atmosferycznym i krwi.
B.
Ciśnienie parcjalne tych gazów w powietrzu pęcherzykowym jest inne niż ich prężność
w naczyniach włosowatych.
C.
Występuje korzystna różnica ciśnień obu gazów w powietrzu pęcherzykowym
i we krwi, która pozwala na ich transport na zasadzie dyfuzji.
D.
Prężność obu gazów oddechowych w naczyniach włosowatych płuc jest wyższa od ich
ciśnienia parcjalnego w powietrzu atmosferycznym, co powoduje ich dyfuzję.
Zadanie 2.
(1 pkt)
Na schemacie przedstawiono zasadę działania urządzenia do dializy (sztucznej nerki).
cząsteczka białka
o
o
sole mineralne
o
o
erytrocyt
o
o
o
drobnocząsteczkowe
związki organiczne
o
o
o
mocznik
o
o
o
o
o
o
o
KREW
błona
półprzepuszczalna
PŁYN DIALIZUJĄCY
Na podstawie analizy schematu wyjaśnij, dlaczego nie wszystkie składniki znajdujące się
we krwi przenikają do płynu dializującego.
Erytrocyty lub białka są zbyt dużymi elementami by przeniknąć przez błonę
półprzepuszczalną.
Zadanie 3.
(1 pkt)
Podaj nazwę elementu nefronu, w którym zachodzi filtracja krwi.
kłębuszek naczyniowy
Egzamin maturalny z biologii
Poziom rozszerzony
3
Zadanie 4.
(1 pkt)
Na schematach przedstawiono dwa sposoby (I, II) powstawania bliźniąt u człowieka.
plemnik
plemnik
plemnik
oocyt
oocyt
oocyt
A
C
Wpisz w wyznaczone miejsce pod każdym schematem po jednym oznaczeniu literowym
poprawnego dokończenia zdania, wybierając je z niżej podanych (A, B lub C).
Są to
A.
prawie identyczne bliźnięta tej samej płci.
B.
prawie identyczne bliźnięta różnej płci.
C.
nie zawsze podobne do siebie i często różnopłciowe bliźnięta.
Zadanie 5.
(2 pkt)
Sprawny system komunikacji między komórkami organizmów wielokomórkowych może być
osiągnięty poprzez sygnalizację chemiczną i elektryczną. W organizmie człowieka sygnały
chemiczne wykorzystywane są w pracy układu hormonalnego, wydzielającego do krwi
substancje przekaźnikowe – hormony. Natomiast zmiany potencjału elektrycznego komórek
leżą u podstaw pracy układu nerwowego. Tu do przekazywania sygnałów elektrycznych służą
wyspecjalizowane komórki – neurony. Komunikacja przy pomocy neuronów jest szybka,
ale pobudzenie komórek ma nietrwały charakter. W przypadku układu hormonalnego wpływ
na docelowe komórki jest znacznie dłuższy, chociaż prędkość przekazu jest niewielka.(...)
Na podstawie informacji zawartych w powyższym tekście skonstruuj i wypełnij tabelę
porównującą funkcjonowanie układów: nerwowego i hormonalnego. Uwzględnij w niej
takie cechy jak: rodzaj przekazywanych sygnałów, ich drogę przemieszczania się
po organizmie oraz szybkość, z jaką są one przekazywane.
układ
cecha
Układ nerwowy
Układ hormonalny
Rodzaj sygnałów
sygnały / impulsy
elektryczne
sygnały chemiczne / hormony
Droga przemieszczania się
sygnałów
za pomocą
neuronów
za pomocą krwi
Szybkość przekazywania sygnałów
szybko
prędkość niewielka / wolno
Wypełnia
egzaminator!
Nr zadania
1.
2.
3.
4.
5.
Maks. liczba pkt
1
1
1
1
2
Uzyskana liczba pkt
4
Egzamin maturalny z biologii
Poziom rozszerzony
Zadanie 6.
(1 pkt)
Na wykresie przedstawiono zmiany ciśnienia krwi tego samego pacjenta. Ciśnienie mierzono
w kolejnych dniach stale o tej samej godzinie. Norma ciśnienia zdrowego człowieka wynosi
120/80 mm Hg.
ciśnienie krwi
(w mmHg)
200
150
wartość ciśnienia
skurczowego
wartość ciśnienia
rozkurczowego
100
50
0
1
2
3
4
5
dzień
Oceń, czy przedstawione na wykresie wyniki badań świadczą o prawidłowym
funkcjonowaniu organizmu pacjenta. Podaj jeden argument uzasadniający tę ocenę.
Organizm tego pacjenta nie funkcjonuje prawidłowo, gdyż ma on stale zbyt
wysokie ciśnienie krwi.
Zadanie 7.
(2 pkt)
Z podanych niżej zdań zaznacz dwa, które zawierają
prawdziwe
informacje dotyczące
procesów zachodzących w układzie pokarmowym człowieka.
A.
Enzymy trawienne są wydzielane w każdym z odcinków przewodu pokarmowego.
B.
Żółć jest enzymem powodującym zmniejszenie napięcia powierzchniowego i emulgację
tłuszczów.
C.
W przewodzie pokarmowym wytwarzane są hormony pobudzające
wydzielanie soków trawiennych.
D.
W przewodzie pokarmowym człowieka wydzielane są enzymy umożliwiające rozkład
celulozy z pokarmów roślinnych.
E.
Trypsynogen wytwarzany jest przez trzustkę i uwalniany do dwunastnicy.
Egzamin maturalny z biologii
5
Poniższe informacje wykorzystaj do zadania nr 8 i 9.
W tabeli przedstawiono wyniki pomiarów zawartości związków chemicznych dwóch różnych
organizmów (roślinnego i zwierzęcego), wyrażone w procentach masy ich ciała.
Procentowa zawartość wybranych związków chemicznych
A
B
woda
75,0 60,0
związki mineralne
2,0 4,0
węglowodany
18,4 5,8
lipidy
0,3 11,0
białka
4,0 19,0
Zadanie 8.
(1 pkt)
Podaj, która z kolumn tabeli (A czy B) przedstawia skład chemiczny organizmu
roślinnego. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.
A, ponieważ w roślinach jest więcej węglowodanów.
Zadanie 9.
(2 pkt)
Narysuj wykres (diagram słupkowy) porównujący procentową zawartość
węglowodanów, lipidów oraz białek w organizmie A i B.
20
18
A
16
14
B
12
10
8
6
4
2
0
węglowodany
lipidy
białka
Nr zadania
6.
7.
8.
9.
Wypełnia
egzaminator!
Maks. liczba pkt
1
2
1
2
Uzyskana liczba pkt
Poziom rozszerzony
[ Pobierz całość w formacie PDF ]